E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Türkiye'de en fazla karaciğer nakli yapan transplantasyon biriminin başkanı Prof. Dr. Yaman Tokat, bilinçsiz kullanılan vitamin, ağrı kesici gibi ilaçların karaciğer komasına yol açabileceğini söylüyor

Florence Nightingale Hastanesi Transplantasyon Birimi Başkanı Prof. Dr. Yaman Tokat, Türkiye'de en fazla karaciğer nakli yapan ekibin başında. Yılda yaklaşık bugüne kadar 300 karaciğer, 200 de böbrek nakli yapan ve bu 500 hastayı hayata bağlayan Prof. Dr. Yaman Tokat "En büyük ödülümüz de normal yaşama dönen hastalarımızı görmek oluyor" diyor. Tek üzüntüsü ise, nakillerin yeterli düzeye gelmemesi. Prof. Dr. Yaman Tokat canlıdan karaciğer nakilleri konusunda son gelişmeleri anlattı.

*Kimler karaciğer vericisi olabilir? Karaciğer nakli hem canlı hem de kadavradan yapılabiliyor. Kadavra havuzu tüm dünyada yetersiz olduğundan canlıdan da karaciğerlerinin bir parçasını alarak nakil yapabiliyoruz. 18 ile 60 yaş arasındaki herkes başka hastalığı yoksa, özellikle karaciğer hastalığı yoksa, karaciğeri bölünmeye müsaitse ve bu ameliyata hazırsa, karaciğerini verebiliyor. Aslında bütün karaciğer hastalarına canlıdan karaciğer nakli olabilir. Ama hastalık ilerledikçe ve hastanın durumu ağırlaştıkça başarı oranı da azalıyor. Bu nedenle en son safhaya gelmeden canlı vericili karaciğer nakillerinin yapılması çok daha uygun.



* Verici ne kadar süre sonunda normal hayatına dönüyor? Ameliyatın yüzde yarım gibi bir bölümünde ölüm riski bulunuyor. Ancak bugüne kadar yaptığımız 175 canlı vericili karaciğer naklinde bizim başımıza böyle bir problem gelmedi. Ama böyle bir riskin bulunduğunu ameliyat olmadan önce herkese anlatıyoruz. Ameliyattan sonra vericiler bir hafta ile 15 gün içinde normal hayatlarına dönüyorlar ve hiçbir problem olmuyor. Ancak bir yıl içinde mutlaka kontrol ediyoruz.

* Türkiye'de daha çok kimler verici oluyor? Kadınlar daha kolay organlarını bağışlıyorlar. Olayın başarısı arttıkça erkeklerde de belirgin bir artış görülüyor. Canlıdan organ naklinde anneler başı çekiyor. Sonra babalar, kardeşler ve çocuklar ciğerlerini vermeye yanaşıyorlar. Eşler genellikle daha az tercih ediliyor. Eşler akraba olmadığı için kan grubu uymayabiliyor. Ancak çok özel şartlarda kan grubu uyumu olmadan da karaciğer nakli yapılabiliyor.

* Karaciğer nakli için yurtdışında cazip imkanlar var mı? Maliyet olarak Amerika'da karaciğer nakli 200-250 bin dolar, Almanya'da 165 bin euro, İngiltere'de 120 bin pound düzeyinde Türkiye'de ise 60 bin doları buluyor. O nedenle Türkiye'de ameliyat olmak ekonomik olarak da son derece cazip.

* Ameliyattan sonra yaşam süresi nedir? Türkiye'de ilk karaciğer naklinin üzerinden tam 15 yıl geçti. 1 yıllık yaşam süresi karaciğer naklinden sonra yüzde 90 civarında. Bu hasta grubunun ameliyat olmazsa yüzde yüzünün öldüğünü düşünmek gerekiyor. Ortalama 20 yıllık hayat veriyoruz. Ayrıca karaciğer naklinden sonra hastalar doğum, maraton koşma, kayak yarışmalarında şampiyonluklar gibi tamamen normal hayata dönüyorlar.

* Karaciğerin böbrek gibi diyaliz makinesi var mı, hasta nakil beklerken ne yapıyor? Maalesef tam böbrek diyalizi gibi bir makine henüz icat edilmedi. Ama böbrek makinesine benzer bir makine ile ameliyata kadar olan kısıtlı süreyi hastalarda başarı ile geçebiliyoruz. Bu da diyaliz makinesi gibi benzer fonksiyonlar gösteriyor. Karaciğerin detoks edemediği bazı maddeleri vücuttan uzaklaştırıyor ve hastanın bilincinin düzelmesine neden oluyor. Ama bu geçici ve pahalı bir yöntem olduğu için uzun süreli kullanamıyoruz. Kasım ayından itibaren bunu hastaneye getirebileceğiz. Genellikle hastalığına göre, akut yetmezliklerde ise tamamen tedavi de edebiliyor.

* Türkiye'de kaç kişinin karaciğer nakline ihtiyacı var? Karaciğer nakli için yaklaşık 2 bin kişi listelerde sıra bekliyor. Ancak Türkiye'de sadece 150 kişi organ nakli olabiliyor.

* Neler karaciğerde hasara yol açıyor? Sigara, alkol gibi maddelerin yanı sıra doktor kontrolü dışındaki kullanılan bitkisel özlü ilaçlar karaciğere zarar verebiliyor. Hiç ummadığınız bir şekilde tamamen sağlıklı insan yanlış ilaç kullanarak karaciğer komasına girebiliyor. Ağrı kesiciler, hemen nakil ihtiyacı doğurabiliyor. Ayrıca Türkiye'de mantar zehirlenmelerinde karaciğer nakli ihtiyacı ortaya çıkıyor.


Kaynak:Sabah