E-posta 24.01.2010'de eklendi.

Kullanım kolaylığı sunan kalem enjeksiyonlardan sonra yeni gelişmeler şeker hastalarını rahatlatıyor. Amerika'da uygulanan cilt altı enjeksiyonlar pek yakında Türkiye'de de kullanıma sunulacak.

İNSÜLİN iğnelerine bağımlı olarak yaşayan diyabet hastaları, yeni çıkan kalem iğneler sayesinde, doz ayarını iyi yapabiliyor, iğneyi kolayca dilediği yerden uygulayabiliyor. Amerika'da uygulanan ve pek yakında ülkemizde de kullanılmaya başlancak diyabet tedavisinde yaşanan gelişmeler hakkında Göztepe Medical Park Hastane Kompleksi'nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Berna Temel bilgi verdi.

Tip 1 diyabette tedavi nasıl olmalıdır?
Tip 1 diyabetin tedavisinde değişmez kural insülin enjeksiyonudur (enjektör, kalem veya pompa ile uygulanabilir). Bu tip şeker hastalığında insülin kullanmak bir zorunluluktur ve hayat kurtarıcıdır. Tedavinin diğer temel taşları ise sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve eğitimdir (diyabetlinin kendi kendini izleme ve tedavisi). İdeal kan şekeri düzeyinin sağlanması için gün boyu belirgin özen ve günlük bakım gerekir (evde kan şekeri ve keton takibi).



Bu yeni ilaçlar şeker düşüklüğü yapar mı?
DPP-4 vücutta birtakım proteinlerin örneğin GLP-1'in yıkımını sağlıyan bir enzim. DPP-4 inhibitörü verdiğimizde GLP-1 ve diğer inkretinlerin düzeyi artarak hastanın kendi insülinini daha iyi kullanması sağlanıyor. Ayrıca insülin karşıtı hormon baskılandığı için kan şekeri daha iyi kontrol altında tutuluyor. DPP-4 inhibitörü olan SİTAGLİPTİN Avrupa'da 2006 yılında kullanıma girmiştir, günde tek doz olarak ağızdan alınır. Kilo açısından nötr etkilidir. Ülkemizde de son 1 yıldır kullanılmaktadır. Ayrıca aynı gruptan diğer ilaçlar da yakın zamanda tülkemizdeki tip 2 diyabetli hastalarımızın tedavi seçeneği olarak kullanıma girmek üzeredir. Her iki grup ilaç da (inkretin bazlı tedavi ) glukoz bağımlı etki gösterdiklerinden hipoglisemi (şeker düşüklüğü) yapmazlar.

Diyabet tedavisinde egzersizin önemi nedir?
Düzenli fiziksel aktivite diyabetli hastalarda tibbi beslenme ve ilaç tedavisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Diyabetli bireyin fiziksel aktiviteyi artırması kan şekeri ve lipid düzeyleri ile kan basıncı kontrolünün sağlanmasını kolaylaştırır. Egzersizin olası yan etkileri ve egzersiz yapmaması gereken diyabetlileri belirlemek için düzenli egzersiz öncesi bazı tetkikler mutlaka yapılmalıdır.

Diyabet tanı ve tedavisindeki en önemli sorun nedir?
Diyabet tanı ve tedavisindeki en önemli sorunlardan biri hastalığın oldukça uzun bir süre belirgin şikayet ve bulgu vermemesi dolayısıyla tanının geç konulmasıdır. Bir başka deyişle klinik olarak tanı konulan tüm diyabetli hastalarda, tedavi aslında ''geç kalınmış'' bir tedavi olarak adlandırılabilir. Üstelik yapılan birçok çalışmada yeni tanı almış diyabetli hastaların yarısında hipertansiyon, üçte ikisinde kan yağlarında yükseklik ve obezite olduğu, en önemlisi de neredeyse tümünde az ya da çok damar hasarı olduğu belirlenmiştir. Tanı konduktan sonraki 10 yıllık dönemde diyabetin kronik komplikasyonları da sessiz gittiği için, komplikasyon tedavisinde de gecikmeler olmaktadır.

Tip 2 diyabet tedavisinde yeni gelişmeler neler? Bu gelişmelerin en önemli farkı nedir?
İnsülin yapımını doğal yollardan artırarak etki gösteren ve insülin tedavi gereksinimini orta-uzun vadeli olarak öteleyen DPP- 4 inhibitörleri ve GLP-1 analoglarının (İnkretin bazlı tedavi ) kullanımı, tip 2 diyabet tedavisindeki en önemli gelişmelerden biri. Yemek yedikten sonra, gıdanın ince bağırsağa ulaşmasıyla birlikte yemekteki glukoza cevap olarak İNKRETİN adı verilen proteinler salgılanır. İnkretinlerden biri olan GLP-1 yani, Glucagon benzeri peptid-1 yemek sonrası mide boşalımını dengelerken, ortamdaki glukozla uyumlu bir şekilde pankreastan insülin salınımını artırır. Ayrıca GLP-1, insülin karşıtı bir hormon olan glucagon salgılanmasını baskılar.
Tip 2 diyabette insülin salınımı ve /veya etkisinde yetersizlikle birlikte inkretinlerin düzeyi ve /veya etkisinin azalması ve glukagon salınımının baskılanaması da söz konusudur. Dolayısıyla dışarıdan GLP-1'in etkisini artıran ilaçlar verildiğinde vücuttaki GLP-1 düzeyini belirli bir miktarın üzerinde tutarak vücudun normal işleyişi sağlanmaya çalışılmaktadır. Cilt altı günde 2 enjeksiyon şeklinde uygulanan EKSENATİD adlı GLP-1 reseptör agonisti Amerika Birleşik Devletleri'nde 3-4 yıldan beri cilt altı enjeksiyon şeklinde kullanılmaktadır. Ülkemizde de kullanıma sunulmak üzeredir. İnsülin ve diğer şeker düşürücü ilaçlardan en büyük farkı ortalama 2-4 kg. kaybı sağlamasıdır. En önemli yan etkisi bulantıdır, ancak yakın zamanlarda pankreatit olgularında artış bildirilmiştir.

Yeni çıkan insülin iğnelerinin avantajları neler?
Yeni iğnelerin en büyük avantajı kullanım kolaylığı sağlaması. Özellikle yaşlı diyabet hastaları, görme sorunu olan hastalarda (flekon) yerleştirme zor geliyordu. İnsilün kaleminin içindeki insilün bitince yeni kaleme geçiliyor. Böylece hastanın kalemle uğraşma zamanı ortadan kalkıyor. İnsilünde doz ayarlaması için yine gözlerinde görme sorunu olan hastalarda sesli doz artırımı yapan kalemler, yanlış doz seçildiğinde geri alabilme kolaylığı sağlıyor. İnsilün kalemleri artık daha şık oldu ve ergonomik kullanım kolaylığı sağlıyor.