E-posta 21.02.2010'de eklendi.

Genetik geçişli bir hastalık olan diyabet, aşırı kiloluları ve 45 yaş üstü kişileri hedef alıyor. Ancak günümüzde risk grubuna artık gençler de giriyor.

YAŞAMIN her döneminde ortaya çıkabilen, tedavi edilmediği takdirde ciddi organ hasarlarına neden olabilen diyabet, 21. yüzyılda tüm ülkelerin gündeminde toplum sağlığını tehdit eden en ciddi kronik hastalıklardan birisi olarak karşımıza çıkıyor. Göztepe Medical Park Hastane Kompleksi'nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Berna Temel soruları yanıtladı:

Diyabet nedir?
İnsülin eksikliği ya da insülin etkisizliği nedeniyle vücudun karbonhidrat, yağ ve proteinlerden yeterince yararlanamadığı, sürekli tıbbi bakım gerektiren kronik bir metabolizma hastalığıdır. Yaşamın her döneminde ortaya çıkabilen, tedavi edilmediği takdirde ciddi organ hasarlarına neden olabilen diyabet, 21. yüzyılda tüm ülkelerin gündeminde toplum sağlığını tehdit eden en ciddi kronik hastalıklardan birisi olarak karşımıza çıkıyor. Dünyada ölüme neden olan ilk 5 hastalık içinde diyabet yer alıyor.



Diyabet hastalığı son yıllarda neden bu kadar hızlı yayılıyor?

Uluslararası Diyabet Federasyonu'nun yaptığı çalışmalarla dünyada 240 milyonun üstünde diyabetli hasta olduğunun biliniyor. Son 15-20 yıldır diyabetli hasta sayısında daha önce öngörülen istatistik artışın çok ötesinde ciddi bir artış söz konusu. 21. yüzyılın hızla gelişen ileri teknolojisinin insan hayatına getirdiği değişiklikler ile oluşan yeni yaşam tarzı hastalığın hızla yayılmasındaki en önemli etmenlerden biridir.

Tokluk şekeri nedir?

Her ana öğün başlangıcından 2 saat sonra bakılan şeker o öğünün tokluk şekeri olarak adlandırılır. Örneğin sabah kahvaltısındaki ilk lokmadan sonra ikinci saatte bakılan şeker sabah tokluk şekeri olarak bilinir.

Diyabet için kimler risk altındadır?
Tip 2 diyabet, güçlü bir genetik bağlantıya sahiptir. 'Aile içinde dolaşma' eğilimindedir. Tip 2 diyabet genellikle aşırı kilolu veya obez ve özellikle bel çevresi kadında 88 cm ve üzeri, erkekte 102 cm ve üzeri olan ya da 45 yaşın üstündeki insanlar üzerinde etkili olur. Ancak, gençler arasında da gittikçe yaygınlaşmaktadır.
Tip 2 diyabet için diğer risk başlıkları altında, düzenli egzersiz yapılmaması, geçmişte hamilelik sırasında meydana gelen bir diyabet şekli olan gestasyonel diyabetin görülmüş olması, dört kilonun üzerinde bir çocuk dünyaya getirilmesi ve polikistik
over sendromlu kadınlar sayılabilir.

Çocuklarda Şeker hastalIĞI görülür mü
Çocuklarda en sık insülin bağımlı diyabet adını verdiğimiz tip 1 diyabet görürüz. Ancak son yıllarda giderek artan çocukluk obezitesi nedeniyle tip 2 diyabet vakaları çocukluk ve adelosan çağlarda da daha sık görülmeye başlanmıştır.

Türkiye'de diyabetin durumu nedir? Kaç kişide diyabet görülmektedir?

Türkiye'de diyabet sıklığını taramak için İstanbul Tıp Fakültesi, WHO ve Sağlık Bakanlığı'nın 2000 yılında ortak yaptıkları bir çalışmada, ülkemizde halkın yüzde 7.2 'sinde; o günkü rakamlarla 2 milyon 600 bin diyabet ve 2 milyon 400 bin diyabet adayı (gizli şeker) olduğu görüldü. Bu çalışmanın en önemli sonuçlarından biri diyabetli hastalarının üçte birinin hastalıklarından haberdar olmayışlarıydı. 2000 yılına ait bu verileri günümüze uyarlarsak toplam 6 milyon diyabetli ve gizli şeker hastası olduğunu ve bunların 4 milyonunun hastalık hakkında bilgisinin olmadığını söyleyebiliriz.

Gizli Şeker nedir?

Açlık kan şekerinin 100-125 mg/dl olması bozulmuş açlık kan şekeri olarak adlandırılır. Bozulmuş glukoz teloransı 75 gram ile yapılan şeker yükleme testinde 2. saat kan şekerinin 140-199 mg/dl olmasıdır. Her iki durumda sınırda diyabet ya da gizli şeker olarak bilinir. Son yıllarda her ikisi de diyabet ve kardiyovasküler hastalık için önemli risk faktörleri olduklarından 'Prediyabet' olarak kabul edilmektedirler.