E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Stres ve üzüntüden tiroit bezi sorunlarına, menopoz döneminden kansızlığa kadar pek çok etken kadında saç dökülmesi yapıyor. Uzmanlar, sebebe yönelik tedaviler ve doğru bakım yöntemleriyle, sağlıklı saçlara kavuşmanın yollarını anlatıyor

Birçok kadın hayatı boyunca en az bir kez saçlarının her zamankinden daha fazla dökülmesinden, eskisine kıyasla daha cansız ve incelmiş olmasından ya da öyle görünmesinden yakınır ve bu duruma çare arar. Saçlarının neden ve nasıl döküldüğünü bilmeden sorununa çare arayan birçok kişi, ister istemez sihirli formüllere, megavitaminlere ve ne olduğunu, ne işe yaradığını bazen tıp otoritelerinin bile bilemediği maddelere yönelir. VKV Amerikan Hastanesi Dermatoloji Bölümü'nden Cilt Hastalıkları Uzmanı Dr. Halil Bayazıt, kadınlardaki saç dökülmelerinin sebeplerini açıklayarak, konuyla ilgili soruları yanıtladı...

* Kadınlarda saç dökülmesi çok sık karşılaşılan bir sorun mu? Ortalama olarak günde 50 - 100 tel saç dökülebilir. Bu sayı yaşa, kişinin genetik yapısına, ırksal özelliklerine göre değişim gösterir. Günde 100 telden fazla saç dökülmesi veya yeni çıkan saçların eskisine göre daha cansız ve ince olması bir sorun olarak kabul edilebilir. Tüm canlılar gibi saçlarımız da doğar büyür ve büyümesi durunca ölür (dökülür). Kafamızdaki saçların yaklaşık yüzde 90'ı büyüme evresindedir. Bu dönem bir ile altı yıl arasında değişir. Geri kalan saçlar ise duraklama evresindedir ve bu evrede dökülür.



PROTEİN TÜKETİN

* Kadınlarda aşırı saç dökülmesi en sık hangi durumlarda görülüyor? Birçok kadın doğumdan sonraki aylarda başlayan ve bazen bir yıl kadar sürebilen yoğun saç dökülmesi yaşar. Kendi kendine düzelen bu durum kelliğe yol açmaz. Ayrıca, yüksek ateşten, ağır enfeksiyonlardan, şiddetli geçirilen griplerden, stres ve üzüntülerden, büyük ameliyatlar ve kazalardan birkaç ay sonra da benzer bir geçici dökülme görülebilir. Çok sık olarak bir-altı ayda kendi kendine düzelen bu durumlar da kelliğe yol açmaz. İkinci bir sık sebep, direkt olarak bazı hastalıklara ve hormonvitamin yetersizliklerine bağlı genel saç dökülmeleridir. Bunların en iyi bilineni, tiroid bezinin aşırı ya da az çalışmasına bağlı gelişen saç dökülmesidir. Saçın temel yapısını proteinler oluşturur. Bilerek ya da bilmeyerek yetersiz miktarda protein alan kadınlarda zamanla saç üretiminde zayıflama, hatta duraklama olabilir ve saçlar dökülebilir.

* Kullanılan ilaçlar da saç dökülmesi yapabilir mi? Çeşitli kronik hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlar da saçlarda zayıflama ve dökülme yapabilir. Ancak bu nadir bir durumdur. Kanser tedavisi sırasında kullanılan ilaçların bir yan etkisi olarak saçlarda dökülme görülmesi çok iyi bilinen bir olgudur. Ortalama olarak saçların yüzde 90 kadarı dökülebilir. Ancak, tedavi bittikten sonra zaman içinde saçlar yeniden uzayacaktır.

SORUN GEÇİCİ OLABİLİR

Doğum kontrol haplarının bazıları genetik yatkınlığı olan kadınlarda saçlarda incelme ve dökülmeye yol açabilir. Bu durumda değişik bir doğum kontrol hapı kullanmak sorunu çözer. Doğum kontrol haplarıyla ilgili bir başka durum da, hap kullanımını bıraktıktan birkaç ay sonra başlayan saç dökülmesidir. Bu da geçici bir durumdur. Beslenme ile yetersiz demir alımı, alınan demirin bağırsaklardan emilememesi gibi durumlarda veya adet dönemleri yoğun kanamalı geçen kadınlarda demir eksikliği anemisi (kansızlık) ve buna bağlı saç dökülmesi görülebilir.

* Saç dökülmesinin tipleri var mı? Az önce bahsettiğimiz sebeplerden kaynaklanan ve ortalama altı ay gibi bir sürede düzelen geçici saç dökülmesine 'telojen saç dökülmesi' (geçici yoğun saç dökülmesi), herhangi bir sebebe bağlı olmayan ve altı ay-bir yıldan uzun süre devam eden dökülmelere ise 'kronik telojen dökülme' (kronik yoğun saç dökülmesi) diyoruz. Kronik dökülmedeki en önemli özellik, yoğun dökülmeye rağmen kelleşme ve saçlarda incelme olmamasıdır.

* Kadınlarda da kelliğe giden saç dökülmesi görülebilir mi? Nadiren kadınlarda da kelleşmeye yol açan saç dökülmeleri görülür. Bu şikâyetle gelen kadınların bazılarında erkeklik hormonlarının (androjenler) aşırı üretimi söz konusu olabilir. Bu kişilerde, saç dökülmesinin yanı sıra adet düzensizlikleri, yumurtalık kistleri ve vücutta erkek tipi kıllanma veya böbrek üstü bezine bağlı bozukluklar görülebilir. Bunlar bir hastalık işaretidir ve uygun hormon tedavileri ile saçlarda dökülme durabilir. Diğer bir grup kadında ise, özellikle sadece tepe kısmında seyrelme şikâyeti vardır ve başka hiçbir belirti ya da sebep bulamayız. Bu tip kadınlar erkeklerde kullandığımız saç derisine tatbik edilen ilaçlardan fayda görmektedir. Ancak erkek tipi kellikte kullandığımız hormon durdurucu haplardan maalesef fayda görmezler.

İLAÇ TEDAVİSİ VAR

* Saç dökülmesi şikâyeti olan kişiden hangi tetkikler istenir? Genellikle kan tahlilleri ile bazı hormon tetkikleri ve testler yeterli olur. Nadiren bazı görüntüleme tetkiklerine başvurma ihtiyacı duyarız. Kronik yoğun saç dökülmesinde ve kadın tipi kellikte dışardan tatbik edilen bazı ilaçlar faydalı olabilir. Ancak, bu ilaçlarla ilgili olarak bilinmesi gereken en önemli nokta, bunların kozmetik ürünler olmadığı ve uzun dönem doktor kontrolünde kullanılması gerektiğidir. Geçici saç dökülmelerinde genelde bakım dışında bir tedavi gerekmez. Hormonal bozukluklara ya da beslenmeye bağlı saç dökülmesinde ise, altta yatan sebebin düzeltilmesi saçın normale dönmesini sağlar.

* Beslenme ile saç sağlığı arasında bir ilişki var mı? Saçın yapısını oluşturan en önemli eleman proteinlerdir. Sağlıklı bir saç üretimi için diyetle yeterli miktarda doğal protein almak gereklidir. Bugün için kesin olan, beslenme ile yeterli protein almanın saç sağlığında önemli olduğudur. Balık, tavuk, kuru baklagiller, peynir, yumurta, fındık ve ceviz önemli protein kaynaklarıdır.