E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Türkiye'de çocukların yüzde 30'unda rastlanan obezitenin en büyük nedenlerinden biri abur cubur alışkanlığı. Prof. Dr. Pehlivanoğlu, gelir seviyesi yükseldikçe hazır ve abur cubur gıdalara eğilimin arttığına dikkat çekiyor ve aileleri uyarıyor: Böyle beslerseniz, çocuklarınızı hasta edersiniz!..

Türk toplumuna yerleşen 'Kilolu çocuk sağlıklıdır' önyargısı sağlıksız bir neslin yetişmesine zemin hazırlıyor. Fast food ve abur cuburdan çocuklarını uzak tutmayan aileler, bilinçsizce verilen gıdalarla çocuklarını gelecekte birçok hastalığın pençesine de atmış oluyor. Beslenme hataları çocukları sadece obeziteye değil, birçok hastalık riski altına da itiyor. Bunların başında ise reflü, sindirim sistemi hastalıkları, besin alerjisi, ishal, karın ağrıları hatta çölyağın geldiğine dikkat çeken Marmara Üniversitesi Pediatrik Gastroenteroloji ve Beslenme Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ender Pehlivanoğlu, annelerin çocukların beslenmesinde düştükleri hataları ve doğabilecek sonuçları anlattı:



* Türkiye'de çocuk beslenmesinde en sık yapılan hatalar nedir? Düşük sosyoekonomik gruba ait kesimlerde anneler; çocuklarını kuru ekmek ve yemek suyuyla beslenmeleri için teşvik ediyor. Yine ekonomik durumlarına bağlı olarak bu çocuklar et ve diğer protein kaynaklarından eksik besleniyor. Gelir seviyesi yüksek ailelerde ise hazır besinlere yönelim artıyor. Bunun yanı sıra hamburger, tost kültürü de çocukların ilerleyen yaşlarda birçok tehlikeli hastalığa yakalanmasına zemin hazırlıyor.

* Obez çocuklarda sıklıkla gözlediğiniz mideyle ilgili sorunlar nelerdir? Türk çocuklarının yüzde 25'inden fazlasını obezite tehdit ediyor. Bunların yarısından fazlasında karın ağrısı, reflü ve kabızlık gibi sorunlar gözleniyor.

* Akdeniz diyeti çocukların gelişimini nasıl etkiler? Çocuklara daha bebeklik yıllarından itibaren Akdeniz diyetini kesinlikle öneriyoruz. Zeytinyağı, sebze, meyve ve meze tipi besinlerden oluşan bu diyetin özelliği; çok sayıda şeyden az az alarak beslenmedir. Bunu uygulayan toplumlarda insan ömrü diğerlerine göre daha uzun. İspanya'da yaş ömrü 90'a uzandı. Kalp damar hastalıkları ve sindirim sistemi hastalıkları daha az görülüyor. Bu sonuçların hepsi çocukluktan itibaren Akdeniz diyeti uygulamakla ilgili.

* Diyet çocukların gelişimine nasıl katkı sağlar? Akdeniz diyeti zengin içeriği ile her yaş çocukta rahatlıkla kullanılabilir. Burada diyet dediğimizde herhangi bir kısıtlamadan değil, sebze ve meyve ağırlıklı, sağlıklı bir beslenme şeklinden söz edilmektedir. Böylelikle çocukların başarısı artar, gelişimleri normal olur.

* Çocuklarda reflü olur mu? Bebeklerin yüzde n0'ında reflü var. Bir yaşından sonra görülme sıklığı azalıyor. Ancak 1 yaş üzeri bebek ve çocukların yüzde 15-20'sinde hayat boyu devam eder. İlerleyen yıllarda tedavi edilmeyen reflü; kulak burun boğaz hastalıklarına, astım, alerjik bronşit, kusma ve karın ağrısı şikayetlerine neden olur.

* Hangi besinlerden uzak tutmalıyız? Özellikle kahve, kola, çikolata reflü için oldukça zararlı gıdalardır. Ayrıca çocuğa alerji yapan besinler verilmemeli. Gece tok yatmamalıdır. Bir takım ilaçlar ile sağlıklı bir hayata devam etmesine yardımcı olabilirsiniz.

* Beslenmede amaç ne olmalı? Beslenmenin ana amacı çocukların yemek yiyerek mutlu veya tatmin olması değildir. Beslenme sayesinde çeşitli işlevler için enerji ve madde elde edilir. Örneğin günlük yaşantımızda yer alan okumak, yazmak ve fiziksel aktivite gibi. Stres durumları, zor anlar ve hastalıklar için depo oluşturmak, vücudun büyüme ve gelişmesini sağlamak, zarar görmüş dokuların onarılması beslenme sayesinde gerçekleşir. Çocuk için yemek seçerken bunları hesaba katmalısınız. Beslenmenin 'azı karar, çoğu zarar'dır. Doğru besinlerin seçilmesi sayesinde bebek ve çocukların zeka geriliği, karaciğer ve böbrek hastalıkları engellenebilir.

* Yemesini durduramıyorsam? Fazla yemek veya abur cubur tüketimi çeşitli sağlık sorunlarına yol açar. Toksik (zehir), hormonal, farmakolojik, metabolik, enzimatik, enfeksiyöz ve bağışıklık sistemini bozucu etkiler gibi. Bazı metabolizma bozuklukları hastalıklarında ise doğumdan hemen sonra vücutta çeşitli hasarlar meydana gelebilir. Fenilketonüri ve galaktozemi hastalıkları bu grupta yer alır. Yemekler ve içeceklerin içinde bulunan kafein, histamin, tyramin gibi maddeler çeşitli dolaşım sorunlarına ve sinir sistemimizde değişikliklere neden olabilir. Baş ağrısı, tansiyon bozuklukları, ruhsal durumda ve cilt renginde değişiklikler dikkati çeker. Ağır metaller, deniz ürünleri, bakteri, mantar, katkı maddeleri ve özellikle kurşun, çocuk ve yetişkinlerde zehirlenmelere yol açabilmektedir. Okulda başarısızlık, öğrenme güçlüğü, baş ve karın ağrısı, kansızlık durumlarında bu tür zehirlenmeleri düşünmek olasıdır. Günümüzde toksinlerden arındırılmış besinlere ulaşmak toplum bilincinin artırılması ile başarılabilir.

* Besin alerjisinin belirtileri nedir? Yemeklere bağlı gelişen besin alerjisi, çocuk ve yetişkinlerin yüzde n0'ında görülür. İnek sütü, balık, çeşitli meyveler ve bazı katkı maddeleri alerjik etki gösterme kapasitesine sahiptir. Bebeklik döneminde ana belirtiler; karın ağrısı, gaz sancısı, ishal, kabızlık, demir eksikliğine bağlı kansızlık ve kanlı dışkılama olabilir. Kusma, reflü, sık solunum yolu enfeksiyonu, kulak burun boğaz hastalıkları, astım ve alerjik bronşit besin alerjilerine bağlı diğer sorunlardır. Çocuk ve yetişkinlerde egzema ve deri alerjisi görülebilir. Türkiye ve Avrupa ülkelerinde besin maddelerine bağlı gelişen bir başka hastalık ise Çölyak hastalığıdır.