E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Konstipasyon kişiler arasında farklı anlamları olan bir semptomdur. Genellikle defekasyonun sık olmaması olarak ifade edilir, fakat gaitanın hacim ve ağırlık olarak azalması, defekasyon için zorlanma ihtiyacı, defekasyon sonrası var olan tam boşaltamama hissi ya da normal bir tuvalet fonksiyonu için ilaç alma ihtiyacının olması şeklinde de ifade edilmektedir.

Bir çok insan için günde ya da haftada 3 kez defekasyon normal olabilir. Başkaları haftada veya daha uzun süre içinde bir kez defekasyon yapmaktadır ve hiçbir rahatsızlık hissetmemektedirler. Normal barsak alışkanlığının diet ile ilişkisi vardır. Sağlıklı bir defekasyon için günde 25 – 30 gram lif ve 2 – 3lt sıvı alınmalıdır. Sporunda düzenli defekasyona olumlu etkisi vardır.

Toplumun yaklaşık %80’i yaşamlarının bir döneminde kabızlıktan yakınırlar ve kısa süreli kabızlık normaldir. Haftada 3 defadan daha az defekasyon kabızlık olarak değerlendirilebilir. Herkesin günde en az bir kez defekasyon yapması gerekir anlayışı gereksiz ilaç kullanımına yol açmıştır ki bu görüş terkedilmiştir.



Konstipasyon Sebebi Nedir?

Yeterince lif ve sıvı almamak, sedenter yaşam, yer ve çevre değişiklikleri gibi bir çok nedeni olabilir. Seyehat, hamilelik ve dietteki değişikliklerde kabızlık artar. Tuvalet ihtiyacını erteleme alışkanlığı da kabızlık nedeni olabilir.

Kabızlığın daha ciddi nedenleri barsakta yer kaplayan kitle veya barsağı daraltan hastalıklardır, bu nedenle ısrar eden kabızlıklarda bu konu ile ilgili bir doktora danışmak faydalı olur. Kabızlık nadiren skleroderma, lupus gibi hastalıkların veya tiroid, multipl skleroz, parkinson, felç, omurilik yaralanması gibi sinir sistemi ve endokrin sistem hastalıklarının bir belirtisi olarak da görülebilir.

İlaçlar Konstipasyona Neden Olabilir mi?

Evet, ağrı kesiciler, antidepresanlar, tranklizanlar, diğer psikiatri ilaçları, tansiyon ilaçları, diüretikler, demir preparatları, calciumlu preparatlar, aluminyum içeren antiasidler konstipasyona neden olabilirler ya da konstipasyon varsa daha da kötüleştirirler.

Konstipasyonu Olanlar Hangi Durumda Doktora Başvurmalıdır?

Tuvalet alışkanlığında herhangi bir değişiklik ( gaita sıklığında veya mikarında artma ya da azalma, defekasyonda artan bir zorluk gibi ) dikkat gerektirir. Kabızlığın 3 haftadan fazla sürdüğü durumlarda bu konuyla ilgili bir doktora başvurulmalıdır. Şayet gaitada kan varsa bir cerrahın değerlendirmesi doğru olur.

Konstipasyon Nedeni Nasıl Teşhis Edilir?

Konstipasyonun birçok nedeni olabilir tedavinin tam ve kolay yapılabilmesi için nedenin bulunması gerekir. Doktorunuz barsakta yer kaplayan kitle ve daralmalar gibi anatomik nedenleri araştırmak için sizi muayene edecektir.

Rektal tuşe ilk adımdır, çünkü basit bir muayenedir ve çok önemli bilgiler verir. Barsakların kolonoskopi veya lavman opaklı kolon grafisi ile incelenmesi polip, tümör, divertikül gibi nedenleri bulmaya yardımcı olur. Tetkikler neticesinde neden bulunduğunda da ona yönelik tedavi uygulanır.

Fonksiyonel nedenleri de test eden testler vardır. Örneğin marker testinde markerlar içeren kapsüller hastaya yutturulur ve birkaç gün sonra düz film çekilir. Markerların bulunduğu duruma göre barsakların muskuler tabakasına ait bozukluklarla ilgili fikir verir. Yine anüs ve rektumun fonksiyonel durumunu ölçen testler de vardır (anal manometri, defekografi gibi).

Bazı durumlarda kabızlığı açıklayacak herhangi bir neden bulunamaz ve nonspesifik olarak değerlendirilir.

Konstipasyon Nasıl Tedavi Edilir?

Hastaların büyük çoğunluğu kepek, bulgur, esmer ekmek, çeşitli meyve, sebzeden oluşan diyet ve bol sıvı alımı ile düzelir. Yaşam biçiminde değişiklik yapmak gerekebilir. Kepek gibi sindirilemeyen lifler genellikle gerekir ve kabızlığı düzeltme yanında başka faydaları da vardır. Kolesterolü düşürürler, kolonda polip ve kanser gelişmesi riskini azaltırlar ve semptomatik hemoroid gelişmesini önlerler.

Lifli gıdaların tam etkisihaftalar belkide birkaç ayı alabilir, fakat bunların en azından barsak hareketlerini arttıran laksatif ilaçlar gibi yan etkileri yoktur ve bağımlılık yapmazlar.

Tuvalete gitme alışkanlığını hergün aynı saatte olacak şekilde düzenlemek bazı hastalar için çok faydalı olmaktadır. Bazı vakalarda bio-feedback kötü çalışan anal sfinkter adelelerinin çalışmasını düzenlemektedir. Konstipasyon nedeniyle cerrahi nadiren gerekli olur.

Konstipasyon Tedavisinde Önerilenler:

Sabah aç karına su içilmeli, kahvaltı sonrası tuvalet gereksinimi için zaman ayırmalı.
Bol lifli gıda ( meyve, sebze, kepekli ekmek ) yemeli.
Bol sıvı ( en az 8 su bardağı ) içmeli.
Düzenli egzersiz yapmalı.
Tuvalet ihtiyacını ertelememeli.
Gerektiğinde doktor önerisiyle defekasyon düzenleyici ilaç almalı ( Laktuloz gibi).
Çay, kahve gibi kolonik stimülanlardan uzak durmalı.
Bazı ağrı kesiciler, antidepresanlar,demir preparatları, epilepsi ilaçları, antiasitler ve spazm antispazmodikler kostipasyona neden olabilirler, bu konuda dikkat edilmeli.
Barsak alışkanlıklarında beligin ve uzun süreli değişiklikler olduğunda doktora başvurulmalı.