E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Gribin Belirtileri Nelerdir?

Grip, grip virüsü tarafından oluşturulan bir hastalıktır. Gribe ait belirtiler birden ortaya çıkar. Bunlar, baş ağrısı, titreme ve öksürüktür. Bu bulgulara çok kısa sürede ateş, iştahsızlık, kas ağrıları ve yorgunluk eklenir. Bazen, özellikle çocuklarda mide bulantısı, kusma ve ishal bu bulgulara eşlik edebilir.

* Gribe yakalanan bir kişinin bulaştırıcı olduğu süre nedir?

Bulaştırıcılık veya enfeksiyon ödemi, bulguların başlangıcından itibaren erişkinlerde 3 ila 5, çocuklarda 7 gündür.

* Grip mevsimi ne zaman başlar?

Sonbaharda başlayıp, Kasım - Aralık aylarında artış gösterir, Nisan -Mayısa kadar devam eder.

* Neden grip " kış hasatlığı" dır?

Aslında grip mevsimlere bağlı değildir ve her iklimde ortaya çıkar. Gribin neden kış aylarında sık görüldüğü tam olarak bilinmemektedir. İnsanların kışın kapalı mekanlarda toplu halde daha sık bulunmaları; içerideki havanın kuru olmasının virüsün daha uzun süre yaşamasına neden olması açıklayıcı faktörler olabilir.



* Gripten korunmak mümkün mü?

Elleri yıkamak, belli bir ölçüde enfeksiyon riskini azaltsa da etkin olarak bilinen tek korunma yöntemi, grip mevsimi başlamadan, 2 hafta önce uygulanması gereken grip aşısıdır.

* Grip olunca ne yapılmalı?

Birçok insan için 5-7 gün istirahat ve bol sıvı alımı yeterli olmaktadır. Yeni çıkan bazı ilaçlar, ilk bulguların başlamasından sonraki 48 saat içerisinde alındığında, grip belirtilerini 1-1.5 günde sınırlamaktadır.

* Gribin kaç tipi vardır?

A tipi ve B tipi olarak 2 ayrı tipi vardır. A tipinde, daha ciddi nitelikli enfeksiyonlar; yaşlılar ve kronik hastalığı olan kişilerde ölümcül olabilecek akciğer enfeksiyonları görülebilir.

* Grip nasıl bulaşır?

Grip virüsü, insandan insana çok kolaylıkla, tükürük damlacıkları ile öksürük ve hapşırık ile bulaşır. Özellikle kapalı ortamlar, bulaşma için uygun mekanlardır. Ayrıca, grip olan kişinin tuttuğu kapı kolu, telefon ahizesi ile de bulaşabilir. Uçak yolculukları ile virüs bir ülkeden diğerine ve kolaylıkla bulaşmaktadır.

* Etkili olan virüs nasıl belirlenmektedir?

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) her yıl Şubat ayında, bir önceki yılın en sık görülen virüs tiplerini belirleyerek, o yıl sonbaharında kullanılacak aşının bileşimini saptar.

* Reye sendromu nedir?

Reye sendromu, grip veya kızamık virüsü ile efekte olmuş çocuklarda, aspirin alımı sonrası gelişen nadir bir komplikasyondur. Özellikle karaciğer ile merkezi sinir sistemini etkileyerek ölüme neden olabilir. Bu nedenle, gripte aspirin kullanılmamaktadır.

* Grip aşısının bileşimi nedir? Nasıl üretilir?

Grip aşısı, öldürülmüş ve saflaştırılmış grip virüslerinden oluşur. Grip aşısındaki bu virüsler tavuk embriyolarında üretilir. Daha sonra virüs, yumurtadan çıkartılıp inaktive edilerek aşıda kullanılacak bölümlere ayrılır.

* Aşı nasıl korur?

Aşı yapıldıktan sonra, bağışıklık sistemimiz aşıdaki inaktif virüse karşı antikorlar oluşturur. Daha sonra, aktif virüs ile karşılaşıldığında, önceden oluşmuş antikorlar enfeksiyonu önler veya ağır hastalık riskini azaltır.

* Kimler aşı olmalı?

- Kronik kalp ve akciğer hastalığı olan çocuk ve erişkinler.
- Bakımevi, huzurevinde kalan yaşlılar.
- 65 yaşın üzerindeki herkes.
- Şeker hastalığı, kanser, bağışıklık sisteminde bozukluk veya böbrek yetmezliği olanlar.
- Uzun süreli aspirin tedavisi görmesi gereken çocuk ve erişkinler.
- AİDS hastaları.
- Yukarıdaki grup hastalara grip bulaştırma olasılığı olan herkes (hastane, bakımevi personeli, aile bireyleri).

* Neden her yıl aşı yapılmalı?

Üretilmiş antikor miktarı aşı yapıldıktan bir süre sonra azalır ve bir sonraki yıl için etkin koruma sağlayacak antikor kalmaz. Antikorların ortalama ömrü, 4-6 aydır. Ayrıca, virüsler her sene genetik olarak kendilerini değiştirdiklerinden, bir önceki yılın aşısı sonraki yıl yeterince koruyucu özellik taşımamaktadır.

* Ne zaman aşı olmalı?

Ekim-Mayıs arası aşı yapılabilmektedir. Ekim-Kasım aylarında grip aşısını yaptırarak enfeksiyondan korunmak mümkündür. Grip geçirilmiş olsa bile, grip aşısını yaptırmak mevsim süresince oluşabilecek diğer enfeksiyonlardan korunmak için önemlidir. Grip aşısının etkinliği, yapıldıktan 15 gün sonra başladığından, bu süre içinde enfekte olunabilir. Aşı olunmasına rağmen, özellikle yaşlı kişiler grip olabilirler. Ancak bu kişilerde hastalık hafif seyreder, ölümcül komplikasyonlara yol açmaz.

* Grip salgını nedir?

Yüzyılda 3-4 kez A tipi virüsünün genetik yapısı tamamen değişerek yeni bir virüs tipi ortaya çıkar. Virüs tipi farklı olduğundan, bağışıklık sistemi bu virüsü tanıyamaz ve önemli komplikasyonlar ortaya çıkar. Böyle bir durumda virüsün hızla dünyaya yayılarak " pandemi " adı verilen salgına neden olur.

20. yüzyılda üç pandemi ortaya çıkmıştır: 1918-1919'da, 1957-1958'de ve 1968-1969'da. Böyle bir salgını ne zaman oluşacağı tam olarak bilinmemekle birlikte, ortalama 25 yılda bir ortaya çıktığı saptanmıştır. Son grip salgını 31 yıl önce olumuştur.


Dr. Ayşe Fidan Aykut
VKV Amerikan Hastanesi
Göğüs Hastalıkları ve Allerji Bölümü