E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Kadınlarda regl kanamalarını temelde sağlayan kadınsı vücut hatlarını da oluşturan yağ birikimidir. Bu yağ birikimi çok azaldığı zaman, genç kız adet görememeye başlar

Genç kızları sağlıklı bir kadınlığa hazırlamak için anne ve babalara çok iş düştüğünü belirten Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi İkinci Kadın Doğum Klinik Şefi Op. Dr. Ferit Soylu "Bu dönemde çok anlayışlı ve bilinçli olmak gerekir. Kızınızın diyetinden, gelişimine, duygusal travmalarından adet düzenine kadar pek çok konuda bilgi sahibi olmanız şart" diyor.

-Sağlıklı bir kız çocuğu ilk adetini kaç yaşında görmeye başlamalı?

İzmir gibi sıcak iklimlerde adet kanaması genelde erken yaşlarda, 11-12 yaş civarında başlar. Eğer bir genç kız 16 yaşına kadar adet görmemişse, ya da 12 yaş civarında sekonder seks karakterleri dediğimiz kıllanma, göğüs gelişimi, boy uzaması başlamadıysa bir sorun var demektir. Bunlar görülmüyorsa kız çocuğunda yumurtalıklar olmayabilir, rahim olmayabilir, vajen kapalı olabilir veya hormon salgılanmasında bir bozukluk olabilir. Bu durumda zaman kaybetmeden bir kadın doğum kliniğine başvurulmalıdır.



-16 yaşına kadar adet göremeyen kızlarda fiziksel olarak da bir farklılık oluyor mu?
Genelde olur ama her zaman değil. Yumurtalıklar varsa hiçbir fiziksel farklılık olmaz. Örneğin geçen ay 16 yaşında bir kızı ameliyat ettik. Vajen kapalı olduğu için adet kanı her ay dışarı akacağı yerde karın içerisine dolmuş. Karın içinden tam 4 litre kan boşalttık. İki yıl içinde gördüğü adet kanamaları hep karın içine birikmiş. Yumurtalıklar çalışıyor tabii. Adet göremeyen ya da bu tip sıkıntısı olan genç kızların vakit kaybetmeden kadın doğum uzmanınca muayene edilmesi şart. İhmal edildiğinde çok ciddi yapışıklıklar oluşuyor ve genital organların yapısını bozuyor.

-İlk adet düzeni oturana kadar zaman zaman düzensizliklerin olması normal midir?

Tıp dilinde "menarş" dediğimiz ilk adetin başlaması döneminde genç kızlarımız 1-2 yıl kadar düzensiz adet görebilir. Bu dönemde yaşanan duygusal travmalar da adet düzenini çok etkiler. Onun için anne ve babaların çok hoşgörülü davranması gerekir. Kızların adet düzeninin bozulması veya geç adet görmesinin nedenlerinden birisi de aile baskısı. Çocukların yapmak istemediği şeylere zorlanması, fiziksel gelişimi de bozar, adeti de geciktirir, adet düzensizliğine de neden olur. Onun için ailelerin özellikle 12-17 yaş arasında çocuklarını anlayarak hareket etmeleri gerekir.

-Bazı genç kızlar da örneğin 5-6 ay boyunca adet görememekten yakınır. Bunun ne gibi sebepleri olabilir?

Adet normal düzenine girdikten sonra bir aksama oluyorsa mutlaka olağandışı bir durum var demektir. Bazen buna yumurtalıklardaki kistler sebep olabilir.

Kullanılan hormon ilaçları, kortizon neden olabilir.

Bunlar dışında genç kızlarda adet düzenini en çok bozan dengesiz kilo alıp vermelerdir. Bu yaşlarda girişilen ölümcül diyetler metabolik dengeyi alt üst ediyor. Kadınlarda adet düzenini temelde sağlayan kadınsı vücut hatlarını da oluşturan yağ birikimidir. Bu yağ birikimi çok azaldığı zaman adet düzeni bozulur. Mesela atletlerin çoğu adet görmez.

Aşırı kilo verenlerin yanı sıra hızlı kilo alanlarda da adet düzeni bozulur. Halk dilinde çok ilginç tabirler vardır: "Yumurtalıkları yağ bağladı" derler. Bilimsel değeri olmayan bir söz gibi görünür ama kilo dengesizliğinin önemi açısından halk arasında gözlemle tespit edilmiş önemli bir bulgudur.

-Adet kanamasının normalin üzerinde olduğu nasıl anlaşılır?

Bunun tam olarak ölçüsünü vermek mümkün değil ama 2 günden az, 7 günden fazla olmayan, günde 80-100 gramı geçmeyen kanama miktarı normaldir. Kanamanın süresi ve miktarı bu ölçüleri aşıyorsa veya adet sırasında çok sancı oluyorsa genç kız mutlaka bir doktor tarafından muayene edilmelidir.

Kız bebekte kanama görülebilir
yeni doğan kız çocuklarda ilk 15-20 gün içinde vajinal kanama normaldir. Bazı anneleri çok telaşlandıran bu duruma gebelik süresince anneden kız çocuğuna geçen östrojen hormonu sebep olur. Çok az miktarda görülen bu kanama birkaç gün devam eder ve durur. Op. Dr. Ferit Soylu "Bu durumda çok tedirgin olmaya gerek yok ama gene de bir hekim görüşü almakta fayda var" diyor.

Cehaletin böylesi!

-Kız çocukta kıllanma, göğüs gelişimi olmaması ya da adet kanamasının görülmemesi gibi sorunlar zamanında tedavi edilmezse ne gibi sonuçlara yol açabilir?

Aslında özellikle bu dönemde her kız çocuğunun annesi, çocuğunun arkadaşı gibi olmalı. Çocuklarımız bu tür sorunlarını paylaşamıyor. Asıl sorun bu. Çok ilginç bir olay yaşadık geçmişte. Maalesef bir memur, eğitilmiş bir insan, bir hanımla evleniyor. Bize geliş nedeni çocuklarının olmaması. Muayenede kadının vajeninin olmadığını gördük. 8 aylık evli bir kadın ve vajen yok. Nasıl cinsel ilişkide bulunuyorsunuz? diye sorduğumda adam "Sorunumuz yok" dedi. Düşünebiliyor musunuz? Cinsel ilişkinin ne olduğunu bilmiyor.
Kadının annesine "Kızın bugüne kadar hiç adet görmemiş neden bir doktora götürmedin" diye sordum. Bana "Adet görmüyor diye doktora götürürsem kızımın adı çıkar, evlenen olmaz diye korktum" dedi. Maalesef zamanında çok basit bir müdahale ile düzeltilebilecek sorunlar böyle çağdışı düşüncelerle trajedi haline getiriliyor.

Kadında hassasiyet döngüyü bozuyor
"Kadın ayı" denen döngü çoğunlukla 28 gün sürer. Kadın eğer ayın 30'unda adet görmeye başladıysa bir dahaki ay bunu 28'inde yaşar. Bu döngü özellikle duygusal açıdan hassas kadınlarda bir haftalık oynamalar gösterebilir. Eğer iki adet kanaması arasında geçen süre 21 günden az veya 35 günden uzun olursa bir sorun var demektir. Arada kalan değerler ise normaldir.

Sağlıklı adet kanaması;
* 21-35 gün aralıklarla olur
* 2-7 gün sürer.
* Şiddetli ağrı yapmaz.
* Kanama günde 80-100 gramı geçmez.
* Kan koyu renkte ve pıhtısız olur.