E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Vücudumuz birçok farklı bileşenden oluşur. Bunlar vücut suyu, madenler, protein, şeker yani karbonhidratlar ve yağdır. Bu bileşenlerin zaman içinde ve bazı fizyolojik ve bazen patolojik nedenlerle düzeyleri değişebilir.

YAŞLANDIKÇA YAĞ ARTAR
Büyüme ile yağsız vücut kitlesi hızla artar. Ancak vücut yağ kitlesinin artımı daha yavaştır. Yirmili yaşla beraber vücut yağ oranı artmaya başlar, yağsız vücut kitlesi oranı ise azalır. Vücuttaki yağ kitlesinin oranının artması ile su oranı düşer. Yaşlanma ile birlikte kemik kitlesinde de azalma olur.

KADINLARDA DAHA FAZLA
Cinsiyet de vücut bileşenlerinin oranlarını etkiler. Kadınlarda yağsız vücut kitlesi daha az, yağ kitlesi daha fazladır. Gebelik de diğer bir etkendir. Gebelik boyunca kadın ortalama 12-14 kilo alır. Bunun 4,2 kilo kadarı bebek ve onun eklerine aittir. Kalanı ise anne dokularındadır. Gebelikte vücut sıvıları artar. Kan miktarında artış olur. Kilo artışının 2-4 kilo kadarı da annenin yağ kitlesinde olur. Hareketsizlik diğer bir etkendir. Örneğin alçıya alınanlarda bu süre birkaç haftayı geçerse vücut ağırlığı aynı kalsa bile yağsız vücut kitlesi ve kemik kitlesi azalır. Kırmızı kan hücrelerinde de azalma olur.



HORMONLAR ETKİLİ
Egzersiz ve spor ise yağsız vücut kitlemizi arttırırken yağ kitlemizi azaltır. Ancak egzersizle yeterli gıda alınmazsa yağ kitlesi azalmasına rağmen yağsız vücut kitlesi de artmaz. Hormonlar vücut bileşenlerini etkileyen önemli faktörlerdir. Kortikosteroid yapısındaki hormonlar arttığında kemik ve kas kitlesi azalır. Kalsiyum, potasyum, azot dengeleri olumsuz etkilenir. Büyüme hormonu eksikliği özelikle çocuklarda yağsız vücut kitlesini azaltır. Androjen steroidler ise kas kitlesini ve kastaki protein oluşumunu arttırır. Yağ kitlesini azaltır.

İnsülin hormonu da vücut dengesini etkileyen hormonlardandır. İnsülin hem yağ kitlesini hem de yağsız vücut kitlesini arttırır. İnsülin eksikliğine kas kitlesi azalırken yağlar da erir. Östrojenlerin de yağ kitlesini arttırıcı etkileri fazladır. Özelikle kalça ve uylukta yağ oranı artar.
Travmaların da vücut bileşenlerine etkisi vardır. Kol, bacak travmalarında ya da ameliyatlara bağlı yağsız vücut kitlesinde 4-5 kilo kayıp olabilir. Azot ve potasyum oranları da olumsuz etkilenir. Ateşli hastalıkların da benzer etkileri vardır.

Kaynak DR. PELİN TÜTÜNCÜOĞLU