E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Zannedildiğinin aksine gerçek gıda alerjisi çok ender görülen bir durumdur. Çocuklarda % 1 veya en çok %2 oranında görülürken, erişkinlerde bu sayı 1000'de 1–2 dolayındadır.

Ancak yine de yaz aylarında sıcakların da etkisi ile gıdaların neden olduğu rahatsızlıklara çok sık rastlamaktayız.

Çocuklarda yaygın alerjiyi kışkırtıcı gıdalar inek sütü proteini, tavuğun beyaz yumurtası, buğday, soya fasulyesi, morina balığı ve yerfıstığı olarak karşımıza çıkar. Erişkinlerde kuruyemişler, meyveler(şeftali, kayısı, elma, çilek ve turunçgiller) ve sebzeler(kereviz, domates, soğan, sarımsak ve maydanoz) yaygın alerjenlerdir. Balık, midye, yengeç, karides gibi deniz ürünleri de alerjiye neden olabilirler.

Belirtiler Nelerdir?
Besin alerjileri kusma, kaşıntı, döküntü, egzama ve hırıltılı solunum gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Alerji konusunda özellikle yumurtaya dikkat edilmesi gerekiyor.



Yumurtanın özellikle akı, küçük ve yetişkin insanlar için besin alerjisine neden olabilirken, yumurtaya karşı alerjik reaksiyonların görülme sıklığı çocuklarda erginlere göre daha fazla oluyor. Besin alerjisi, gerekli önlemlerin alınmaması durumunda ciddi hastalıklara hatta ölümlere bile neden olabilirken, besin alerjisinin tüm olumsuz etkilerinden korunmak için görülen ilk belirtilerde doktora başvurulup tedaviye başlanılması gerekiyor.

Gıda alerjisini yerfıstığına karşı olan alerji ile örneklendirmek gerekirse;
Yerfıstığı alerjisi özellikle çocuklar arasında giderek artmakta olan bir alerjidir. Alerji olayları her 50 çocukta bir ve her 200 yetişkinde bir görülmekte ve anafilaksiye (bir maddeye karsı gösterilen asırı hassasiyet) ve ölüme neden olmaktadır.

Bir çocuğun yerfıstığına karsı alerjisi olduğu çok küçük yaslarda belli olur. Çocuklar yerfıstığına karsı hassasiyetleri olduğunu yerfıstığını doğrudan doğruya yemek yanında daha başka yollardan da belli ederler. Bunlar arasında aşağıdaki durumları gösterebiliriz:

• Ana sütü yoluyla (annenin aldığı gıdalara bağlı olarak)
• Sık sık yerfıstığı veya içinde yerfıstığı bulunan gıdaları yiyen bir kişiyle yakın temasta bulunmak yoluyla
• Yerfıstığından yapılmış yağlarla vücuda masaj yapılması yoluyla

Eğer çocuk yerfıstığına karsı hassasiyet veya tepki göstermeye baslarsa ve bunu takiben yerfıstığı yerse ciddi alerjik tepki gösterebilir. Aşırı hassasiyeti olan kişiler az miktarda da olsa yerfıstığına karsı tepki gösterebilirler.

Söylendiğine göre, bir tek yerfıstığının 1/2000'lik parçası bile alerji yapmaktadır.

Belirtiler yerfıstığını yedikten veya içinde yerfıstığı bulunan bir gıdayla temas ettikten hemen sonra görülebilir. Bunları aşağıda veriyoruz:

• Özellikle ağız kenarlarında kasıntı
• Dilin şişmesi
• Yüzün kızarması
• Soluk almakta zorluk
• Kramp ve mide bulantısı
• Kusma
• İshal
• Bilinç kaybı

Mideye giren yerfıstığı hayatı tehdit edici tepkilere neden olabilir. Alerjik tepki, yerfıstığıyla veya içinde yerfıstığı olan gıdalarla deri veya göz yoluyla temas etmek hatta bu gıdaları koklamakla da meydana gelebilir. İyice saflaştırılmış yerfıstığı yağına alerjik kişilerin tepki göstermesi olasılığı pek yoktur. Yapılan araştırmalar saflaştırmanın yerfıstığı proteinini giderdiğini göstermektedir. Bununla birlikte, hassas olduğu bilinen kişiler, yağın içinde eser halinde bile yerfıstığı proteini kalmış olabileceği için, iyice saflaştırılmamış yerfıstığı yağından uzak durmalıdırlar.

Yerfıstığı alerjisi, çocukların büyüdükçe direnç kazandıkları süt ve yumurta alerjisinden farklı olarak, erişkinlik ve yetişkinlik devrelerine kadar devam eder. Yerfıstığına karsı hassasiyeti olan kişiler yerfıstığı yemezlerse ve içinde yerfıstığı bulunan maddelerden uzak dururlarsa şiddetli alerjik tepkilerden kendilerini koruyabilirler.

Satın aldığınız ve yediğiniz her gıda maddesinin üzerindeki etiketi okumanız ve bu gıdalarda yerfıstığından herhangi bir eser olup olmadığını kontrol etmeniz tavsiye edilir. Evin dışında bir yerde yemek yiyecekseniz yemeklerin içinde neler bulunduğunu ve nasıl pişirildiklerini sorun. Hem kendinizin hem de çocuğunuzun yerfıstığına karsı alerjisi varsa alerji belirtilerinin de bilinmesi önemlidir ve çocuğa yerfıstığı yememesi gerektiği öğretilmelidir. Okul ilgilileri de içinde olmak üzere diğer kişilere de çocuğun yerfıstığına karsı alerjisi olduğu söylenmelidir.

Bilgi almak için ayrıca bir sağlık görevlisine de başvurabilirsiniz. Kendinizde veya çocuğunuzda yerfıstığına karsı herhangi bir alerjik tepki görürseniz çabuk hareket ederek hemen bir tıbbi tedavi yolu arayın.

Öneriler;
•İlk basamakta yiyeceklere ait bir not defteri tutmanızdır. Bu deftere birkaç haftalık bir periyotta yediğiniz ve içtiğiniz her şeyi yazın. Her türlü bulguyu ve bu bulguların gelişmesinin ne kadar zaman aldığını not edin.

•Bütün uzmanlar, gıda alerjisinden şüphelenen birisinin alerji ve bağışıklık dalında ihtisas yapmış bir hekime muayene olmasını önermektedirler. Hekimden teşhis ve tedavi planı ile maliyeti hakkında bilgi alınmalıdır. Yapılacak testlerin bilimsel değerinin kabul edilmiş standartlara uyup uymadığı yine hekime sorulmalıdır.

•Gıda alerjisinin teşhisi titiz bir anamnez (sorgulama), fiziki muayene, uygun hazırlanmış diyet ve diğer durumları ayırt edici tanısal testler ile konulabilir. Testler alerjik deri testleri, kan testleri veya şüphelenilen gıdalar için "hariç tutma ve deneme" testlerini içerebilir.

•Şayet size gıda alerjisi tanısı koyulduysa potansiyel gıda alerjeni kaynaklarını tespit etmek için yiyecek etiketlerini çok dikkatli inceleyiniz.

•Şayet bir lokantada yemek yiyorsanız şüphelendiğiniz yemeklerin içerikleri hakkında lokanta sorumlusundan bilgi alınız. Yanınızda epinefrin (adrenalin) bulundurun ve nasıl uygulanacağını öğrenin.

•Şayet bir reaksiyonun başladığını fark ederseniz semptomun ciddiyeti hafif bile olsa hemen tıbbı yardım arayın. Hafif semptomlar 10–60 dakika sonra çok ciddi problemlere dönüşebilir