E-posta 15.10.2009'de eklendi.

ABD'nin en ünlü sağlık profesörleri hükümetin girişimiyle bir araya geldi ve sağlıklı yaşamın reçetesini çıkardı. Egzersizden gıdalara her konuya değinen raporda bugüne kadar geçerli kurallar tamamen değiştirildi.

Özellikle Batı ülkelerinde bir epidemi haline gelen obezite sorunu Amerikan hükümetini radikal adımlar atmaya itti. Ülkede 1980 yılından beri yayınlanan ve tüm dünyada otorite kabul edilen beslenme tavsiyelerinde yazan her şey değiştirildi, ilk rapor yalnızca 7 maddeden oluşurken 2005 tavsiyeleri 41 maddeden oluşuyor. 70 sayfalık rapor, kamuoyuna içinde resim ve grafiklerin de bulunduğu 12 sayfalık bir broşürle tanıtıldı.


ABD'nin en iyi doktorları tarafından hazırlanan tavsiyeler Ocak ayında yayınlandı ancak şimdiden tüm dünyada kabul görmeye başladı. Çünkü tavsiyeler sağlıksız zayıflamaya değil sağlıklı olmaya yönelik hazırlanmış...


5 yılda bir yayınlanan tavsiyelerde tüketilen kalori miktarının ve şeker kullanımının sınırlı olması gerektiği ilk kez belirtildi. Raporda ayrıca "kötü" yağların, kolesterolün, tuz ve alkolün azaltılması tavsiye ediliyor. Farklı besin gruplarından gıdalar tüketilmesi gerektiğinin üzerinde ısrarla durulması ise son yıllarda iyice popülerleşen Atkins gibi düşük karbonhidratlı diyetlerin sağlıklı olmadığına gönderme yapıyor. Zayıflamak isteyenler için tavsiyeler ayrı bir bölümde toplanıyor. Bazı tavsiyeler şöyle:



En fazla 2000 kalori

* Günlük kalori tüketimi kadınlar için 2000, erkekler için 2400-2600 kalori olmalı.

* Her gün 9 porsiyon meyve sebze yenmeli. Bir porsiyon meyve küçük bir elma, portakal ya da 4 çorba kaşığı sebzeye eşit. Yani ihtiyacı karşılamak için günde 2 büyük elma, 8 kaşık sebze ayrıca bol domates, salatalık yenmeli.

* Tüketilen tahılların en az yarısı, işlenmemiş olmalı. Yani günde 3 porsiyon (3 dilim/ 6 çorba kaşığı) tam buğdaylı ekmek, kepekli pirinç ya da makarna yenmeli.

Margarin yasak

* Gün içinde tükettiğiniz yağ, toplam kalori alımının yüzde 30'undan az olmalı. Mesela McDonald's restoranlarından yiyeceğiniz bir BigMac hamburger 600 kaloriye eşit. Bunun 300 kalorisi ise tamamen yağdan gelir. Yani tek bir BigMac, günlük yağ hakkinizin yüzde 15'ini karşılar. Buna patates kızartması da eklendiğinde günlük hakkınızı doldurmuş oluyorsunuz.

* Sağlık için zararlı doymuş yağların günlük beslenmedeki oranı yüzde 10'un altında olmalı. Zeytinyağı gibi sağlıklı yağ kaynakları dışında kalan tereyağı, çiçek yağı gibi ürünler günde en fazla 1 çorba kaşığı tüketilmeli. Bu hesabı yaparken hazır besinlerde de doymuş yağlar bulunduğunu unutmayın.

* Cipslerde, kızartmalarda, margarinde bol bol bulunan ve hidrojenin sıkıştırılmasıyla elde edilen trans yağları ise olabildiğince az tüketin, hatta mümkünse hiç kullanmayın.

Doğal gıdalar yiyin

* Doğal gıdaları dondurulmuş ya da işlenmiş olanlara tercih edin. Yani meyve suyu içmek yerine meyve yiyin, yemeklerinizde salça yerine taze domates kullanın.

* Protein kaynakları az yağlı etler arasından seçilmeli. En iyi kaynaklar yağsız tavuk eti ve balık. Kırmızı etten olabildiğince uzak durun.

* Besinler lif açısından zengin olmalı. Kepekli ekmek, elma, portakal, kuru fasulye gibi besinleri tercih edebilirsiniz.

* Besinlerinizde şeker bulunmamasına özen gösterin. Çaya, kahveye eklediğiniz şekeri azaltın.

* Günlük sodyum tüketimi 2 bin 300 miligrama indirilmeli. Yani günde 1 çay kaşığından fazla tuz tüketmemelisiniz. Özellikle hazır besinlerin içinde belli miktarda tuz bulunduğu için sağlıklı miktarda tuz tüketmeyi ancak yemeklerinize ekstra tuz eklemekten sakınarak ulaşabilirsiniz.

* Herkes günde ez az 30-60 dakika egzersiz yapmalı. Yürümek, bisiklete binmek en ideal sporlar. Kilo vermek için spor süresi 60-90 dakikaya çıkarılmalı.

Rapor nasıl hazırlanıyor neden önemli?

Amerikan Sağlık Bakanlığı'nın tavsiyeleri 13 bilimadamından oluşan bir panel tarafından hazırlanıyor. Harvard, Columbia gibi önemli üniversitelerden gelen bu doktorlar raporu yayınlamdan önce istatistiklerle beraber son 5 yılın beslenme alışkanlıklarını da inceliyor. Bu uzmanların hazırladığı raporu hükümette görevli 40 doktor kontrol ediyor ve halkın da görüşlerini alarak üzerinde değişiklikler yapıyor.

Tavsiyelerin son hali. Tarım ve Sağlık Bakanları tarafından onaylanıyor ve halka açıklanıyor. Tavsiyelerin ne kadar detaylı hale geldiğini bir örnekle anlatalım: 1980 yılı raporunda şeker kullanımıyla ilgili yalnızca "Çok fazla şeker kullanmayın" denmişti. Bu yılın raporunda ise şekerle ilgili 27 sözcükten oluşan bir uyarı var.