E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Aşırıya kaçılmadan alınan A, E, C vitaminleri ile çinko ve demir, kansere karşı vücudun en doğal 'savaşçıları'...

Beslenme ve diyet uzmanları Murat - Aysun Gökçen'in kanserle savaşta üzerinde en çok durduğu konulardan biri de vitaminler. Yeni kitapları 'Kanseri Beslenerek Yenebilirsiniz'de vitaminlerin kanser oluşumunu önlediğini hatırlatan Gökçen çifti, her vitaminin kanserde ayrı bir cephede savaştığını anlatıyor. Gökçenler, araştırmaların vitamin yetersizliğinin tümör oluşumuna neden olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyor. Yine de, aşırı vitamin alımının önemli toksik etkilere neden olduğu uyarısında bulunan Gökçen çifti, anti kanser etkileri olan A'dan C'ye, E vitamininden çinko ve demire kadar kanserle savaşta önerdikleri vitamin desteğini şöyle özetliyorlar:

A VİTAMİNİ:
Yetersizliğinin, solunum ve yemek borusu, mide, prostat, meme, akciğer kanserlerinin oluşumunu artırdığı biliniyor. Ayrıca A vitamini zengin beslenmenin kanser oluşumunu önlediği bilimsel raporlarla destekleniyor. Vücudun koruyucu dokusu epitel'in yapımı ve yenilenmesinde rol oynayan A vitamininin yetersizliğinde bu dokular bozuluyor. A vitamini ve meyve ve sebzelerdeki yapıtaşı beta karoten, kansere karşı korunmaya yardımcı oluyor. Beta karoten, bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Tüketiminin azalmasıyla kanser riski artıyor. Beta karoten yönünden zengin besinleri az tüketen kadınlarda özellikle meme kanseri riski, en yüksek düzeyde saptanıyor. Bu nedenle beta karoten yönünden zengin besinlerin her gün tüketilmesi şart.



NELERDE VAR?
A vitamini ve beta karotenden zengin besinler şunlardır;

Yumurta sarısı
Karaciğer
Süt
Ispanak
Havuç
Yeşil biber
Kayısı
Yeşil sebzeler
Domates
Portakal, greyfurt

C VİTAMİNİ
Solunum, yemek borusu ve mide kanserlerinin önlenmesinde C vitamini önemli rol oynuyor. Kanserojenlerle doğrudan teması olanlar, günlük C vitamini gereksiniminin üzerine çıkabilirler. Bu durum kanser riskini azaltır. C vitamini, yiyecek ve içeceklerle alınan nitrit ve nitratların kanser yapıcı nitrosaminlere dönüşmesini önler. Kısacası C vitamini, kansere yakalanma riskini azaltır. Her gün birkaç kez taze meyve ve sebze tüketen kadınlarda meme kanseri riski bu besinleri tüketmeyen kadınlara göre 10 kat azdır. C vitamini alımı artarken meme kanseri riski azalır. Bazı araştırmacılar C vitamini zengin beslenmenin meme kanseri vakalarının yüzde 25 oranında azalabileceğini iddia etmektedirler. C vitamini, düşük yağ ve yüksek lif içeren diyetlerle tüketildiğinde etkinliği en üst seviyeye çıkar. C vitamini, çeşitli yollarla vücuda giren birçok kimyasal kanserojeni etkisiz duruma getirir.

NELERDE VAR?
C vitamini yönünden en zengin besinler şunlardır:

Kuşburnu
Maydanoz
Tere
Roka
Kırmızılahana
Çilek
Karnabahar
Ispanak
Yeşil sivri biber
Turunçgiller (Portakal, mandalina, greyfurt, limon )

E VİTAMİNİ
Güçlü bir antioksidandır. Bazı toksik maddelerin olumsuz etkilerini azaltır. E vitamini eksikliğinin meme tümörü vakalarını artırdığı gözlemlenmiştir. İnsanlar üzerinde yapılan araştırmalarda da özellikle meme kanseri olan kadınların diyetine besinsel E vitamini takviyesi yapıldığında iyiye gitme görülmüştür. Kanında normal veya yüksek düzeyde E vitamini olan kadınlara göre, kanında düşük düzeyde E vitamini olan kadınlar beş kat daha fazla meme kanseri riskiyle karşı karşıyadır. E vitaminini karşılamak için en doğru yol, E vitamini içeren besinlerin bolca ve sıkça tüketilmesidir. E vitamini düşük yağ ve yüksek lif içeren diyetlerle birlikte tüketildiklerinde etkinlikleri en üst seviyeye çıkar.

NELERDE VAR?
E vitamini açısından zengin bazı besinler şunlar:

Badem
Fındık
Dolmalık fıstık
Patlamış mısır
Tahin
Kabak çekirdeği
Dolmalık biber
Kıvırcık
Nane
Sivri biber
Kereviz yaprakları


ÇİNKO
Çinko, A vitamininin anti kanser etkisini güçlendirerek yeni oluşan kanser hücrelerinin öldürülmesine yardımcı olur. Çinko yetersizliği A vitamininin karaciğerden salınımını ve kullanımını azaltır. Bu nedenle çinko içeren besinleri A vitamini içeren besinlerle birlikte tüketmenin oldukça büyük faydaları var. Özellikle kanserli hastalarda çinko yetersizliği çok sık görülür. Kısacası, A vitamini ve çinko birbirini tamamlayan ikili gibidirler. Bu nedenle beslenmede A vitaminine dikkat ederken, çinko alımına da özen göstermek gerekir. Çinko en fazla, su ürünlerinde (balık, midye vb.) bulunur. Ayrıca mantar, badem ve cevizde zengin çinko kaynaklarıdır.

DEMİR
C vitamininin besinlerdeki demirle ilgili de önemli bir görevi vardır. Demir yetersizliği, sindirim sisteminde kanser oluşma riskini artırır. Bu nedenle kanser beslenmesinde demirin büyük önemi vardır. Besinlerle alınan demirden tam anlamıyla yararlanılması gerekir. Demirin hem bağırsaklardan emilebilmesi, hem de kemik iliğine taşınabilmesi için C vitaminine ihtiyaç duyulur. Beslenmeniz C vitamininden yetersizse demirden yeterince faydalanamazsınız. C vitamininin demir emiliminde etkin bir rol oynayabilmesi için aynı öğünde demir içeren besinlerle birlikte alınması gerekmektedir.

NELERDE VAR?
Demirden zengin besinler şunlardır;

Kırmızı et
Pekmez
Tahin
Antep fıstığı
Soya fasulyesi
Mercimek
Barbunya
Kuru fasulye
Yumurta sarısı
Ispanak
Roka
Kabak çekirdeği
Kereviz yaprakları

Tuzun fazlası kanser nedeni

Tuzu fazla tüketmek bazı kanserojenleri de beraberinde getiriyor. Nitrat ve nitrit katılmış besinler, yendikten sonra metabolizmada nitrozaminlere dönüşür. Nitrozaminler güçlü kimyasal kanserojenlerdir. Bu tür besinleri çok tüketenlerde özellikle mide kanseri çok sık görülür. Ayrıca tuzda zararlı birtakım mineraller de bulunduğundan, fazlaca kullanılması bu açıdan da zararlı. Fazla tuz kullanımı mide mukozasının zayıflamasına neden olur. Bu durum, mide, yemek borusu kanserleri riskini artırır.
Sofrada yemeğin tadına bakmadan tuza sarılmamak, yemek gerçekten tuzsuz ise az bir miktar tuz kullanmak gerekir. Tuzu tamamen hayatınızdan kaldırmak yerine, tuz kullanım miktarınızı en aza indirmeyi deneyin. İyot yetersizliği tiroit bezinde kanser oluşma riskini artırdığından iyotlu tuz kullanmayı da alışkanlık haline getirin.

Gökçenler'in özel mönüsünden

Ispanak Salatası

MALZEMELER:


1 demet iri doğranmış ıspanak
1 su bardağı taze mantar
3 adet iri doğranmış domates

SOSU İÇİN

2 çorba kaşığı balzamik sirke
1 çorba kaşığı zeytinyağı
2 çorba kaşığı haşhaş tohumu
1 tatlı kaşığı hardal tohumu
1 adet nar suyu

HAZIRLANIŞI:

Geniş bir salata kasesine sos malzemelerini koyup iyice karıştırın
Çiğ olarak ıspanak, mantar ve domatesi birleştirip üzerine sosu ilave edip tekrar karıştırıp bekletmeden servis yapın


'Vitamin'i öldürmeyin!

Meyve sularını sıktıktan sonra hemen için, uzun süre bekletmeyin. Bekleyen her dakika aleyhinize işler, vitaminler geçen zamanla etkisini yitirir.
Taze sebzelerin pişirme - haşlama suyunu mutlaka değerlendirin. Böylece bazı minerallerin ve de özellikle B vitaminlerinin kaybolmasını önlemiş olursunuz.

Taze meyve ve sebzeleri doğradıktan sonra bekletmeyin.
Pişirilen yemekleri günlerce bekletmeyin. Bayat yemekler çok risklidir, bozulmuş olabilir, vücudun direncini kırabilir. Ayrıca, beklemiş yemeklerde bazı B vitaminleri ile C vitamini kaybı fazla olur.