E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Hamburgerden uzak dur!
Genetik faktörler, fast- food tarzı yiyeceklerle beslenme, hareketsizlik, televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen saatlerin artması çocukta kilo sorunu yaratıyor

Park Sima Zayıflama, Sağlıklı Yaşam ve Güzellik Merkezi Genel Müdürü Beslenme Uzmanı Gülşen Altın "Yanlış beslenen ve yaşamın ilk yıllarında kilo alan çocukların ileride hem şişman hem diyabet hem de yüksek tansiyon hastası olma riski artıyor" dedi.

- Çocukluk ve gençlik çağında beslenmenin önemi nedir?
Bireyin gelişmesinin son sürat devam ettiği bu dönemde yetersiz ve dengesiz beslenme, fiziksel gelişimin yetersiz olması, zeka gelişiminin engellenmesi, konsantrasyon yeteneğinin azalması, hafıza güçlükleri gibi bir çok olumsuz duruma sebep olmaktadır. Beslenme; büyüme, yaşamın sürdürülmesi ve sağlığın korunması için besinlerin kullanılmasıdır.

BÜYÜK RİSK
Bu besinler protein, karbonhidrat, yağ, posba, su, vitamin ve minerallerdir. Yeterli ve dengeli beslenmede de bütün bu besin öğelerinin karşılanması gerekmektedir. Özellikle büyüme ve gelişme sürecinin tam hızla devam ettiği gençlik döneminde beslenme düzensizliklerinin yol açacağı sorunlar, o anki yaşantımız ile birlikte hayatımızın geri kalan kısmını da etkileyecek ve birçok sorun için zemin oluşturacaktır.



- Çocukluk çağında ne gibi beslenme alışkanlıkları sorun yaratır?

Genellikle okul ve okul dışında tek başına kalan çocukta yanlış beslenme alışkanlıkları sıkça görülmektedir. Çocukların hangi tür besinlere, ne miktarda ihtiyacı olduğunu bilmemesi, düzensiz besin alımı, yanlış besin seçimi, besinlerin hazırlanması, pişirilmesi ve saklanmasında hatalı uygulamalar, okullarda verilen tabldot yemeğinin yeterli olması fakat öğrenciler tarafından pek tercih edilmeyişi ve yenilen besinlerin (fast-food gibi) uygun olmayışı beslenme sorunlarına neden olmaktadır.

- Erken yaşta oluşan şişmanlık hayatın geri kalanını nasıl etkiliyor?

Biliyoruz ki yaşamın ilk yaşlarındaki büyüme hücre sayısının artmasını sağlarken ergenlikle beraber hücrelerin hacimleri artmaya başlamaktadır. Yapılan araştırmalarda ilkokul döneminde şişman olanların yüzde 25'i, ergenlik döneminde şişman olanların ise yüzde 70'i erişkin yaşta şişman oluyor.

Hastalıklar genetik faktörler ve fast- food tarzı yiyeceklerle beslenme, hareketsizlik, televizyon ve bilgisayar karşısında geçirilen saatlerin artması çocukluk çağı şişmanlığındaki en önemli faktörler olarak kabul ediliyor.

- Çocukluk ve ergenlikte şişmanlık dışında karşılaşılan beslenme sorunları var mı?
Şişmanlık nasıl büyük bir tehlike ise gençlerimizin özellikle son yıllarda artan medya baskısı ve bu dönemde artan arkadaşlar arası beğenilme tutkusu sonucu zayıflığa bağlı da bir çok sorun ortaya çıkmaktadır. Bunların en önemlisi özellikle genç bayanlar arasında çok sık görülen Anoreksya Nevroza ve Bulmia Nevroza'dır. Her iki durumda da ölüme kadar varabilecek neticeler ile sonuçlanabilmektedir.

Olgunluğa adım atılan bu dönemde yapılacak olan hatalar geri dönüşü olmayan sağlık sorunları ile karşı karşıya kalmalarını sağlayacaktır. Halbu ki bunu önlemek basit ve kolay beslenme eğitim programlarıyla mümkündür.

- Fazla kilolu çocuk ve gençler için nasıl bir tedavi süreci söz konusu oluyor?
Fazla kilolu çocukların ve gençlerin davranışçı tedavisi uzun dönemli yararlar sağlamaktadır. Esas olarak başarılı programların tümünde kalori alımını düşürücü ve fiziksel etkinliği artırıcı girişimler bulunmaktadır. Tedavi sırasında boyca büyümenin sağlıklı olarak arttırılması gerektiği için, iyi dengelenmiş bir diyete devam edilirken kalori alımı orta derecede düşmektedir.

VELİLERİN DİKKATİNE
Siz veliler çocukların sağlıklı ve başarılı olması için beslenmede şu noktalara dikkat etmelisiniz:
* Mutlaka kahvaltı yapmaları sağlanmalı
* Sofranın sebze ve meyve ağırlıklı menüden oluşmasına dikkat edilmeli
* Evde abur cubur bulundurulmamalı
* Günde üç ana öğün yemeleri için ikna edilerek takipçi olunmalı
* Üç ana öğün dışında fazladan bir ana öğün alınmaması için dikkatli olunmalı

Sağlıksız beslenen çocukta görülen problemler
1. Agresif yaklaşım
2. Dikkat dağınıklığı
3. İçe kapanma
4. Uyku hali
5. Şişmanlık
6. Anemi
7. Zayıflık
8. Vitamin yetersizlikleri
9. Basit guatr
10. Diş çürükleri

Fazla kilosu var mı?

Gülşen Altın
Park Sima Zayıflama, Sağlıklı Yaşam ve Güzellik Merkezi Genel Müdürü Beslenme Uzmanı

Anne babalar çocuğunuz sağlıklı besleniyor mu? Veya çocuğunuzun fazla kilosu mevcut mu, sorularını mutlaka kendinize sormalısınız.
Yıllardır edindiğimiz tecrübelere dayanarak her yıl çocukların normalden fazla kilolu hale geldiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Burada sorumlular anne babalar, özel okulların müdürleri, okullardaki kantinler ve fast food büfeleridir.

Dinleyen yok
Sağlıklı beslenmeyen ve kilolu bir çocuktan başarı beklenemez. Biz okullara bilgilerimizi aktardık ve bir takım değişiklikler ile sorununun çözümüne dair önerilerimizi sunduk. Buna rağmen yine de duyarsız davranılıyor. Oysa geleceğimiz ve çocuklarımız için yapılan uyarılar dikkate alınmalı. Çünkü kilo, çocuklarımızın geleceklerini ciddi boyutta tehdit ediyor. Anne babalar, çocuklarda şişmanlık oldukça ciddi bir sağlık sorunudur. Araştırmalar, kilolu çocuklarda daha az kişisel saygı ve daha az algılanan bilişsel yetenek düzeylerini rapor etmişlerdir.
Obez çocuklarda, azalan kişisel saygı çocuğun duygularını önemli derecede etkiler. Bu durum çocukların yalnızlık, üzüntü ve sinirlilik düzeylerindeki artışlarla gözlemlenmiştir. Aynı zamanda bu çocuklar sosyal yaşamdan kendilerini soyutlarlar ve gittikçe yalnızlaşırlar. Bu nedenle çocukluk ve erken adölesan dönemler, kişisel- saygı ve vücut imajı gelişiminde oldukça önemlidir. Bu dönemde aileler çocukların sosyal gelişimlerini destekleyecek davranışlarda bulunmalıdırlar.

Sizi örnek alıyor
Aile, çocuk için temel sosyal öğrenme çevresidir. Taklit, öğrenmenin vazgeçilmez bir parçasıdır ve yeni bir davranışın kabul edilmesi uygun sosyal modellerin varlığında kolaylaşmaktadır. Anne baba ve bakıcılar çocuğun yeme davranışlarında ilk modeldirler. Aşırı besin tüketen, çok hızlı yemek yiyen anne ve babalar, çocuklar için kötü birer örnektir.
Sağlıklı besin seçimi ve tüketimi ile düzenli fiziksel aktivite için bir model oluşturmak çocukların evde ve sosyal çevrede sağlıklı yeme tarzı edinmesi açısından büyük önem taşır.
Öneriler;

Çocuğunuzun yemesini istemediğiniz besinleri onun önünde yemeyin.

. Çocuğunuzun yapmasını istemediğiniz bir şeyi önünde yapmayın.

. Çocuğunuz yemek isterse aç olup olmadığını kesinlikle sorun.

Tüm yemekler sadece bir yerde yenmelidir
Çocuklar özellikle tv seyrederken yemek yememelidir.

. Çocuğunuz iyi davranışlar gösterdiğinde onu övmeyi unutmayınız.

. Aileler çok baskı yapmamalı aynı zamanda zayıf bir destek de vermemelidirler. Aile çevresi, çocuğun yemek alışkanlıkları konusunda bilgi ve uygulamalarını etkileyen en önemli faktördür.