E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Kadını kendi haline bırakmak yaşamının büyük bölümünü sıkıntılara katlanarak yaşamaya mahkum etmektir

Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2. Kadın Doğum Klinik Şefi Dp. Dr. Ferit Soylu "Kadınların pek çoğu menopozla birlikte kadın doğum uzmanlarıyla işlerinin bittiğini düşünür. Tersine bu dönemde artan kanser riskleri nedeniyle kontrollerin daha sık yaptırılması gerekir. Menopoz sonrası kadını kendi haline bırakmak yaşamının üçte birlik kısmını sağlıksız yaşamaya mahkum etmektir" diyor.

-Sağlıklı bir kadın olarak kalabilmek için hangi aralıklarla kontrollerimizi yaptırmalıyız?
Genç kızlık döneminde yapılan tetkiklerin dışında evlilikten itibaren kadınlarda yılda bir jinekolojik muayene yapılması gerekir. Rahimde yara veya ur olup olmadığı, yumurtalıklarda kist varlığı veya vajinal akıntının normal olup olmadığı matlaka yılda bir kez kontrol edilmeli. Ayrıca cinsel yönden aktif kadınlarda pap-smear dediğimiz test ile rahim boynu kanserinin mutlaka araştırılması gerekir. Testte rahim boynundan alınan sürüntü patoloji laboratuarında incelenir. Zamanında tespit ile sadece rahim boynundaki bozulmuş kısım alınarak hiç rahime zarar vermeden tedavi mümkün. Halbuki kanser ilerlediği zaman çok daha radikal büyük ameliyatlar gerekiyor.



-İleri yaşlarda kadınlar hangi kanser türleri açısından risk altındalar?

Rahim boynu kanseri kadınlarda 20-40 yaş arasında daha fazla görülür. 45 yaşından sonra ise rahim gövde kanseri riski artar. 40 yaşından sonra smear testinin yanı sıra rahim iç kalınlığının ultrasonla ölçülmesi gerekir. Rahim iç kalınlığı 5 milimetrenin üzerinde olanlarda mutlaka rahim içinden parça alınıp tahlil yapılması gerekir. Çünkü 40-45 yaşından sonra yumurtalık kanseri riski de artar.

-Kadının kontrollerini düzenli yaptırması özellikle ileri yaşlarda daha da önem kazanıyor değil mi?

Kadınlarımız genellikle menopoza girdikten sonra kadın hastalıkları yönünden bir sorunlarının olmayacağını düşünür, onun için de doktora gitmez. Halbuki menopozdaki kadınların daha çok doktora gitmesi gerekir. Rahim gövde kanseri ve yumurtalık kanseri riski en çok bu dönemde görülür. Özellikle yumurtalık kanseri hiç belirti vermez. Bugün ABD'de bile yumurtalık kanserinin ikinci evreye geçmeden tespit edilme oranı yüzde 10'u geçmez, çünkü belirti vermez. Ağrı yapmadığı için ancak komşu organlara zarar verdiği zaman belirti verir. Bu dönemde de çok geç kalınmış olur. Rahim kanseri ise cinsel ilişkide kanama ve/veya kanlı akıntı şeklinde bir yıl önceden belirti vermeye başlar. Erken evrede yakalanan yumurtalık ve rahim kanserlerinde yaşama şansı yüzde 90'dan fazla. Ama geç kalındığında her evre için yaşama şansı yüzde 15-20 düşer. O nedenle menopozda da yılda bir kez, en geç iki yılda bir mutlaka bir kadın doğum uzmanına gidilmelidir.

-Meme kanserine karşı nasıl korunmalıyız?
Her kadının kendi meme yapısını zaman zaman aynanın karşısında incelemesi gerekir. Özellikle doğum yapmış kadınlarda iki meme arasında asimetrik farklar vardır. Örneğin memenin birisi dışa dönüktür veya biri diğerinden daha büyüktür. Kadın, öncelikle vücudunu tanımak için zaman zaman kendini aynada incelemelidir. Evde kendine kendine meme muayenesi için sırt üstü uzanmalı, avuç içiyle memeyi daire şeklinde tarayıp eline gelen bir kitle veya sertlik olup olmadığına bakılmalıdır. Bir de meme kanserinin başlayacağı yerde cilt bozulur. O bölge portakal kabuğu görünümünde olur ve içe çökme görülür. Dikkatli bir göz bu değişikliği hemen fark eder. Özellikle 40 yaşından itibaren kadınların meme kanserine karşı yılda bir kez mamografi testi yaptırmasını öneriyoruz. Anne veya kız kardeşlerde meme kanseri varsa kadın mamografi çektirmeye 30'lu yaşlardan itibaren başlanmalıdır.

-Menopoz, kadının kendi haline bırakılması gereken doğal bir süreç mi?
Menopoza giren bir kadının "Ben yaşlandım, kadın olarak görevlerimi tamamladım. Doktora ihtiyacım yok" diye düşünmesi son derece ilkeldir. Çünkü her kadın ömrünün yaklaşık üçte birlik kısmını menopozda geçirir. Kadın hayatının böylesi önemli bir kısmını kaplayan süreci, yaşamdan elini eteğini çekerek, sıkıntılara katlanarak geçirmesi doğru değil. Bugün menopoza girmiş kadınlara uygulanan hormon replasman tedavisiyle ilgili birtakım tartışmalar var ama her şeye rağmen kadının hem cilt hem kemik yapısını korumak, genital organlarındaki daralma ve kurumayı önlemek, idrar yollarındaki bozulmayı korumak için kendisine uygun bir hormon replasman tedavisi mutlaka yapılması gerekir.

-Menopozu bazı kadınlar çok sıkıntılı yaşarken bazıları da bu dönemde alabildiğine rahat olabiliyor. Nedir bunun sebebi?
Kadının daha önceki ruhsal yapısı çok önemli. Ruhsal bakımdan çok rahat olan kadınlarda menopoz şikayetleri az olur. Tabii ki yaşam koşulları çok önemli. Çok rahat koşulları olan, sosyal sorunları olmayan kadınlarda menopoz belirtileri çok daha az oluyor. Çok sinirli stresli insanlarda ise şikayetler artıyor.

Sıcak basması gece terlemesi önlenir
Hormon replasman tedavisi, menopozla birlikte kadın vücudunda azalan östrojen hormonunun dışarıdan verilerek şikayetlerin azaltılmasına yönelik bir yöntemdir. Hormon tamamen kadının özel şartlarına göre
deriden, burundan sprey veya hap şeklinde verilir.

Yararları:
* Sıcak basmalarını ve gece terlemelerini tedavinin ilk ayından başlayarak azaltır.
* Vajinadaki değişiklikleri önler, cinsel ilişkinin kalitesini artırır, idrar kaçırmayı yok eder.
* Kadınsı görünümünüzü korumanıza ve kilonuzu kontrol etmenize yardımcı olur.
* Hücre yenilenmesini uyarır, elastikiyet ve nemliliği koruyarak cildinizin görünümüne yararlı etki sağlar.
* Tedaviye birkaç yıl düzenli olarak devam edildiği takdirde kemik kütlesi kaybı kontrol altına alınır.
* Kalp sağlığı ve kan damarları üzerinde yararlı etkileri vardır.

Günde iki bardak süt için
Kadınlara bu dönemde meyve ve sebze ağırlıklı, proteinin en aza indirildiği, kalsiyum açısından zengin bir diyet öneren Op. Dr. Ferit Soylu bilinen bir sözle de yeme düzeni açısından pratik bir hatırlatmada bulunuyor: "Sabah kahvaltınızı kendinize ayırın, öğle yemeğini dostunuzla paylaşın, akşam yemeğini düşmanınıza ikram edin!"
Kanser ve benzeri hastalıklara karşı periyodik kontrollerinizu yaptırın
Hareketsiz yaşamdan kaçının, mutlaka her gün yürüyüş veya egzersiz yapın,

Komşusunun hormonunu kullanan var
-Bu dönemde Menopoz dönemi kadınlarında en sık rastladığınız ve genel olarak sağlığı tehdit eden yanlışlar neler?
Hormon tedavisi yararlı diye ezbere komşusunun ilacını kullananlar var. Son derece sakıncalı. Örneğin küçük yaşta sarılık geçiren karaciğer fonksiyonları bozuk bir kadın kendiliğinden hormon başlarsa bir sene içinde siroz olur. Ya da tansiyon, şeker hastası, varisleri olan bir kadın kendiliğinden hormon başladığında emboli veya tansiyon dengesizliği sonucu felç de olabilir. Onun için mutlaka doktor kontrolünde o hastanın bünyesine en uygun hormon dozu ayarlanmalıdır. Menopozda hormon replasman tedavisinin ne kadar süreceğini hasta ile tartışmak gerekir. Genel kabule göre 4-5 yıl süren bir tedavi uygundur.