E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Hareketsiz bir yaşam pekçok hastalığa zemin hazırlıyor. Kalp ve şeker hastalıkları, kolestrol, tansiyon gibi sağlık sorunları, doğru yaşam alışkanlıkları edinilerek büyük ölçüde önlenebilmekte. Bu nedenle uzmanlar, çocukluk yıllarından itibaren sporu yaşamın bir parçası haline getirmek gerektiğinin altını çiziyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon alanındaki çalışmaları ile tanınan Uzman Dr. Cavit Meclisi, sporun önemi ve çocuklara sevdirilmesi için merak edilenleri anlattı.

Minikler için spor yapmak eğlenceli ve bir o kadar da heyecanlı bir süreç. Henüz hareketli yaşamın önemini kavrayamasalar bile çocuklar spor yapmaktan büyük keyif alıyor. Özellikle takım sporları, çocuğun sağlığı için olduğu kadar sosyalleşmesi açısından da önemli bir rol üstlenmekte. Çocuk için spor, motor yetenekler, kavrama, kişisel ve sosyal gelişim açısından çeşitli faydalar sağlıyor. Aktiviteler sırasında denge, hız, takım olma, rakip olma gibi pekçok yetenek kazanılıyor. Sağlık açısından bakıldığında ise ileriki yaşlarda spor yapan bireylerin çoğunun, bu alışkanlığı küçük yaşlarda kazandığı görülüyor. Bu nedenle uzmanlar, çocukların küçük yaşlarda hareketli bir yaşam sürmek için yönlendirilmelerini önermekte. Fizik Tedavi alanında pekçok çalışma yapan ve hastalarının tedavisi sürecinde çeşitli sporlardan yararlanan Uzman. Dr. Cavit Meclisi, konu hakkında bilgiler verdi.



Çocukların spor yapması gerekli midir?
Aileden gelen kolesterol, tansiyon yüksekliği, kalp ve şeker gibi hastalıklar giderek daha genç yaşlarda ortaya çıkmakta. Düzenli spor yapmak, şeker hastalığı, koroner hastalıklar, hipertansiyon, kireçlenme ve bel ağrısının artaya çıkma riskini azaltıyor. Bilimsel araştırmalar da sporun sağlık üzerindeki etkinliğini göstermekte. Bu nedenle, erişkinlerde olduğu gibi çocukların da egzersiz yapmaları gerekir. Erken yaşlarda başlanan spor, fiziksel gelişimi de destekleyici etkilere sahiptir.

Çocukların ne tür sporlar yapmaları önerilir?
Sportif aktivite, kalp-akciger sistemi, kaslar ve kemikleri çalıştıran egzersizlerden oluşmalıdır. Böylece, vücuttaki tüm sistemlere hitap eden ve genel sağlığı daha iyiye götüren bir program oluşturulmuş olur. Çocukların sürdürmeleri olasılığı daha yüksek olan aktivitelerde bazı ortak özellikler göze çarpar. Herşeyden önce aktivite eğlenceli olmalı ve çocuk katılmaktan zevk almalı. Aşırı rekabetten uzak olmalı ve utandırıcı özellikler taşımamalı. Anne ve babanın teşviki ve desteği sürekli hissedilmeli. Bu özellikler göz önünde bulundurularak, çocuğun ilgi duyduğu ve fiziksel özelliklerine uygun bir spor seçilebilir.

Oyun oynamak da çocuk için spor yerine geçer mi?
Kesinlikle geçer. Elbette bunu söylerken bilgisayar oyunlarından bahsetmiyoruz. Çocukları daha aktif bir yaşam için teşvik etmek, onların ciddi biçimde spor yapmaları gerektiği anlamına gelmez. Örnekse, ilginç ve eğlenceli yerlerde (hayvanat bahçesi, alışveriş merkezi, müze) yürüyüşler, spora başlamak için iyi planlardır. Ailece ya da arkadaşlarla birlikte oynanan hareketli oyunların tümü sportif aktivite yerine geçer. Bunlara herkesin katılması da mümkün olduğundan keyifli aktivitelerdir.

Aileler, çocukları oturarak ve hareketsiz durumda yapacakları işler ve oyunlardan uzaklaştırmaya gayret etmeli. Onlara, günlük aktivitelerini artıracak alışkanlıklar aşılamayı önemsemeli. Asansör yerine merdiven kullanmak, araba seyahati yerine yürüyüş yapmak, telefonda konuşurken ayakta durmak ve televizyon izlerken sallanan koltukta oturmak gibi öneriler, çocuğu daha aktif duruma getirir.

Çocuğun boyunun uzaması ve kemik sağlığı açısından sporun önemi nedir?
Boy uzunluğu genetik olarak belirlendiğinden, sporun direkt olarak boy üzerinde olumlu bir etkisi yoktur. Ancak, spor yapmakla beraber çocuğun genel beslenmesi ve sağlığı daha iyi olacağından dolaylı olarak olumlu etkisi olur.

Çocuk, ne kadar ve nasıl spor yapmalıdır?
Günde 1-2 saat arasında spor ve aktivite gereklidir. Bu süre aralıklı aktivitelerden oluşabilir. Tamamının ciddi sportif aktiviteden oluşması gerekmez. Ancak ciddi bir antrenman programında, aktiviteler iyi ayarlanmış olmalıdır. Kalp-akciğer sistemi için bisiklet ve yüzme, kas kuvveti sağlamak için vücut ağırlığı ile yapılan egzersizler, kemikleri güçlendirmek için kemiklere yük bindiren koşma ve atlama gibi aktiviteler, doğru şekilde düzenlenerek tüm sistemler çalıştırılmalıdır.

Günlük olarak toplam 60 dakika sürecek, aralıklı aktivite gereklidir. Bu aktivitenin en az 15 dakikalık bölümü, fiziksel çalışma olmalıdır. Çocuklar için gündüz saatlerinde 2 saati aşacak kadar uzun sporlardan kaçınmak gerekir. Ailede hiperkolesterolemi, hipertansiyon ve obezite problemleri olan çocukların, egzersiz konusunda eğitilmesi gerekir.

Çocukların sağlığı açısından aktif olmaları konusunda genel yaklaşım nasıl olmalıdır?
Genel olarak, hareketsiz zamanların azaltılması gerekir. Evde, çocuğun sürekli oturması veya yatması önlenmeli. Okullarda ise fiziksel aktivitenin yararları anlatılmalı, beden derslerine katılmama ve mazeretler azaltılmalı, eğlenceli aktiviteler düzenlenmeli... Bireysel sportif aktiviteler konusunda öğrenciler yüreklendirilip okul saatleri dışında spor yapabilmeleri için imkan yaratılmalıdır.

Ebeveynler, fiziksel olarak aktif bir yaşam sürerek çocuklarına iyi birer örnek olabilirler. Çocukların okul ve okul dışı aktivitelerine katılmayı ihmal etmemeleri de çocuğu olumlu etkileyecektir.