E-posta 15.10.2009'de eklendi.

Doktorumuz tarafından katı gıdaya geçerken uygun zamanlamanın yapılması ve sürecin nasıl gelişmesi gerektiğine ilişkin okumamız üzere verilen bir bilgi notundan tüm bebeklere uygulanabilecek olanları seçerek hazırladeığım bir notu sizlerle paylaşmak istedim. Umarım faydanalabilirsiniz.
Hepinize, doğmuş ve doğacak tüm bebeklerinize sevgiler.

Bebeğinizi 4 aya kadar anne sütü ile besleyeniz. Özellikle ilk bebeğini büyüten anneler evde aile büyüklerinin de telkinleri ile bebeklerine katı gıdaları bir an önce başlama eğilimindedirler. Oysa yaşamın ilk 4-6 ayında bebeğin büyüme ve gelişmesini sağlamak için anne sütü/mama ile beslenme yeterli bir beslenme şeklidir.

Araştırmalar bu dönemdeki bir bebeğin gelişimsel olarak (dlin karşılaştığı herhangi bir yabancı maddeyi itmesi, sindirim sisitemi enzimlerinin pek çok gıdayı hazmedecek derecede gelişmemiş olması) katı gıdaları almaya hazır olmadığını ortaya koymaktadır. Ayrıca katı gıdaları almaya hazır olmayan bebek erken beslenince bunları reddedebileceğinden anne de bebekle inatlaşmaya başlarsa bu bebeğin ilerideki yeme alışkanlarını olumsuz yönde etkileyebilir.



Bebeğin katı gıdaları almak için hazır olduğunu gösteren ip uçları nelerdir?

- Bebek başını dik tutmakta zorlanmamalıdır. Başını dik tutana kadar bebeğe süzgeçten geçirilmiş gıdalar bile verilmemelidir. Daha katı gıdalar ise ancak bebek 7 aylık olup kendi kendine rahatlıkla oturduktan sonra verilmelidir.

- Dille itme refleksinin kaybolması beklenmelidir. Bu bebeklerde yabancı cisimlerin ciğerlerine kaçmasına engel olan, doğuştan sahip olunan bir reflekstir. Genellikle katı gıdalar denenirken 10-15 gün içinde bebek bu refleksi terketmekte ve kaşığı daha rahatlıkla almaktadır.

- Bebek kendine verilen gıdalar dışındaki gıdalara ilgi göstermeye başlayabilir. Çatal-kaşığı kendiliğinden eline alabilir, başkalarının yediklerine doğru elini uzatmaya başlayabilir.

- Dilini öne arkaya hareket ettirebildiği gibi yukarı aşağıda hareket ettirebilmelidir. Bu yetisinin olup olmadığı gözlem yaparak anlaşılabilir.

Katı gıdalara başlanan ilk bir kaç ay bebek aynı zamanda anne sütü veya mama da alıyorsa tükettiği gıda miktarının önemi yoktur. Katı gıda bu dönemde anne sütü yerine değil onu tamamlayıcı olarak verilir. Önemli olan bebeğin değişik bir yeme biçimini, değişik tad ve dokuları denemesini ve yemek yemenin sosyal yönünün gelişmesidir. Yoksa yaşamını sadece yeni başlanan gıdalarla sağlaması beklenmemelidir.

Katı gıdalara nasıl ve ne zaman başlanmalı?

- Zamanlama: Bebeğini emziren anneler katı gıdaları, günün sütlerinin en az olduğu zamanında yani öğleden sonra veya akşam üstü denemelidirler. Bu bebeğin en uyanık ve huzurlu olduğu zamana denk düşmelidir.

- Bazı bebekler yeni ve alışılmadık bir gıdaya açken tepki verebilirler. Bu nedenle böyle tepki gösteren bebeklere önce anne sütü veya mama ile açlığını yatıştırdıktan sonra katı gıdaları deneyiniz.

- Bebeği beslemek için kendinize bol vakit ayırın. Bebeğin yemek yemesi vakit alan bir iştir. Beş dakikada bitmesini beklemeyin. Süre nedeni ile gerginlik yaşarsanız bebek bunu algılar, başarı şansınız azalır, yemek zamanı bir işkence halini alır.

- Beslenme kucakta olmamalıdır. Bebeği beslemeye başlamadan birkaç gün önce bir "anne kucağı"nda veya sağlam bir mama iskemlesinde oturtmaya alıştırın. En iyisi başını dik tutmayan bebeklere katı gıdalara başlamayı ertelemektir.

- Bebeğin ilgisi kaybolduysa beslenmeye son verilmelidir. Bebek bunu başını çevirerek, huzursuzlanarak, ağızını açmayarak veya ağzındakini dışarı çıkararak ifade eder.

Yemek hazırlarken dikkate alınması gereken hususlar:

- Bebek yeni bir gıda ile tanışacaksa bunu içine başka birşey katmadan hazırlayın.

- Şeker veya tuz katmayın.

- Yemeği bakır kapta pişirmeyin. C vitamini kaybolur.

- Domates gibi asitli gıdaları aliminyumda pişirmeyin. İçine aliminyum karışabilir. Sebzeleri pişirirken besin değerinin kaybolmaması için ışık, hava, ısı ve su ile en az temas edecek şekilde yani düdüklü tencerede buğulama usulü ve su ilavesi yapmadan pişirin.

- Patatesi soymadan kaynatın, mikrodalgada pişirin ya da fırınlayın.

- Rengini korusun diye asla soda katmayın. Yoksa vitamin ve minarellar azalır.

- Taneli kuru sebzeleri (fasulye, bezelye) bir gece önceden ıslatıp kaynatmayın. Kaynama derecesine gelince iki dakika kaynatıp bir saat o sıcak suda bekletin. Sonra pişirirken kendi kaynadıkları suyu kullanın.

Diğer noktalar:
- Besinleri 4-6 ayda püre veya rende, 6-8 ayda ince, 8 aydan sonra daha kalın kıyarak veriniz (Vitamin içeriğinin korunması açısından cam rende kullanınız)

- Yemesi için asla zorlamayın. Bırakın ne kadar yiyeceğine kendisi karar versin. Yediği miktar öğünden öğüne değişebilir. Önemli olan gelişimi ve kilo alımının normal olmasıdır.

- Yiyeceklerin ılık olmasına dikkat ediniz.

- Bir süre sonra çalışmaya başlayacaksanız evde olmayacağınız saatlerde ek gıdaya başlamayı seçiniz.

- Yemek zamanları sizin ve bebeğiniz için eğlence zamanı olmalıdır. Onunla konuşun, şarkı söyleyin komiklikler yapın.

- Yemek sırasında bebeğinizin ilgisi başka bir tarafa kayarsa bebek başını size döndürünceye kadar bekleyin. Dikkatini çekmek için onunla konuşun.

- Çoğu bebek 6-9 aylarda fincanı veya bardağı eliyle tutmak ister. Bebek her beslenmede yeterli gıdayı aldıktan sonra bardakla egzersiz yapmasına izin verin.

- Akciğerlerine aspire etme tehlikesi olan gıdalar şunlardır: fındık, fıstık gibi kuru yemişler, patlamış mısır, bölünmemiş üzüm, sosis, beyaz ekmek, ezilmemiş havuç.

- Bebekler yeni gıdaların ilk verilişinde almak istemiyorsa çenesini kilitleyebilir. Bu durumda verilen gıdayı daha küçük parçalara ayırarak tekrar deneyin. Ancak bunu yemeğin sonuna doğru yaparsa doymuş demektir. Israr etmeyin.

- Bebekler bazen hızlı veya çok yerse kusabilir veya çıkartabilir. Bebeğin üzerini temizledikten sonra hasta görünmüyor ve aç görünüyorsa biraz daha yedirmeyi deneyin.

- Beslerken bebekler ağlar veya yüzünü sizden kaçırırsa siz de 10-15 saniye kadar başınızı çevirin, sonra tekrar deneyin.

- Her yeni gıdaya tek olarak başlayın. Bebeği bu gıda ile 3-4 gün tek başına besleyin. Yeni gıdaya geçmeden önce allerjik reaksiyon olmadığından emin olunmalıdır. Kusma ishal, ciltte döküntü ve gaz olursa bu gıda bir kaç ay verilmemelidir.

- Allerjik reaksiyon olduğunu düşündüğünüz bir durumla karşılaşırsanız bir hafta süre ile sorumlu olduğunu düşündüğünüz gıdayı vermeyin, daha sonra tekrar deneyin. Aynı reaksiyonla bir kaç kez karşılaşılması reaksiyonun allerjik olduğunu kuvvetle düşündürür.